Η ορεινή πέρδικα το χειμώνα……

Ορεινή πέρδικα, το στολίδι των Άλπεων και των βουνών της Βαλκανικής και Ιταλικής χερσονήσου. Πρόκειται για ένα επιδημητικό είδος που δεν πραγματοποιεί μεταναστεύσεις, μολονότι καταγράφονται σποραδικά επεισόδια μετακινήσεων. Οι μεγαλύτερες μετακινήσεις πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, όταν το χιόνι καθιστά την αναζήτηση τροφής στο ορεινό σπίτι της πραγματικά δύσκολη. 

 

Αν και η ορεινή πέρδικα μειονεκτεί μορφολογικά σε σύγκριση με τις τετραονίδες (οι  αγριόκουρκοι έχουν φτερωτά πόδια και την ικανότητα να τρέφονται σε δέντρα), φαίνεται πως τα καταφέρνει στις δυσμενείς συνθήκες των μεγάλων υψομέτρων. Ωστόσο όταν τα χιόνια καλύψουν εκτενώς το έδαφος τότε μετακινείται σε θέσεις με ηπιότερες συνθήκες. Αναγκάζονται έτσι τα κοπάδια των περδίκων να κατέβουν σε χαμηλότερα υψόμετρα, ακόμη και κοντά σε οικισμούς, όπου το μικροκλίμα και οι καλλιέργειες βοηθούν.

 

Η μεγαλύτερη οριζόντια απόσταση που έχει καταγραφεί στην επιστημονική βιβλιογραφία είναι 25 χλμ στις Άλπεις (Σχήμα). Γενικά, οι κινήσεις εξαρτώνται από την ορογραφία των τόπων, τις κλιματικές συνθήκες και τη διαθεσιμότητα τροφής. Για παράδειγμα, σε περιοχές των Απεννίνων Ορέων στην Κεντρική Ιταλία το είδος εντοπίζεται πάντα σε μεγάλα υψόμετρα (τουλάχιστον 1.000μ), πιθανώς λόγω της απουσίας πλήρους χιονοκάλυψης. Στις Άλπεις, στα βάθη του χειμώνα, όπου η γη κρατιέται θαμμένη από το χιόνι, μικρά κοπάδια καταφέρνουν να παραμείνουν στα αναπαραγωγικά εδάφη σε υψόμετρο 1.900-2.700μ, ακόμα και ως 3.000μ σε κάποιες περιοχές.

 

 

 

Παρόλα αυτά, σε άλλες περιοχές των Απεννίνων, υπάρχουν κοινές αναφορές για πέρδικες που κατεβαίνουν σε χαμηλά υψόμετρα (έως 400 μ.). Επίσης στις Άλπεις αναφέρονται χειμερινές συγκεντρώσεις σε ηλιόλουστες πλαγιές μέχρι ελάχιστα υψόμετρα 200-300μ. 

 

Τις τελευταίες δεκαετίες πολλές περιοχές όπου διαχείμαζαν οι ορεινές πέρδικες, υποβαθμίστηκαν σταδιακά εξαιτίας της εγκατάλειψης των καλλιεργειών και της πύκνωσης των δασών. Αυτή είναι μια από τις παραμέτρους μείωσης του πληθυσμού της.

 

Έρευνα με ραδιοπομπούς βάρους 12γρ διεξήχθη από τους Pandolfi και συνεργάτες στα βουνά Sibillini στην Κεντρική Ιταλία. Συγκεκριμένα μεταξύ του φθινοπώρου του 2000 και του χειμώνα του 2001, ραδιοπομποί εφαρμόστηκαν σε έξι άγρια πτηνά (πέντε νεαρά και ένα ενήλικο θηλυκό). Η μεγαλύτερη απόσταση που διανύθηκε από ένα άτομο ήταν 3,5 χλμ και υψομετρικά μετακινήθηκαν μεταξύ 1.100 και 1.900. 

 

Ανάλογη έρευνα έγινε από το Μάνιο στη χώρα μας, όπου σε ένα τεχνητά εκτρεφόμενο άτομο στην Ήπειρο, το οποίο έφερε ραδιοπομπό, καταγράφηκε οριζόντια μετακίνηση 1500μ, κατεβαίνοντας το χειμώνα στο υψόμετρο των 1100 από τα 1700. Για τα περισσότερα άτομα όμως δεν καταγράφηκε τέτοια μετακίνηση, απλά κατά το χειμώνα οι πέρδικες περιορίζονταν σε θέσεις με βαθιά γόνιμα εδάφη όπου εντόπιζαν ποιοτική τροφή τριφυλλιών και μηδικής και κατανάλωναν το φύλλωμά τους.  

 

Το παραπάνω επιβεβαιώνει την τάση του είδους να μην κάνει μεγάλες κινήσεις όταν η τροφική διαθεσιμότητα είναι επαρκής. Συμπερασματικά, στα χαμηλότερα υψόμετρα των ελληνικών βουνών δεν αναμένεται το είδος να κάνει σοβαρές μετακινήσεις.

 

Του Δρος Χρήστου Σώκου