Καθώς γράφω, κρατώ στα χέρια ένα όμορφο 20άρι κοκοροντούφεκο. Το τουφέκι μούρχεται, είναι όμορφο, κομψό εύχρηστο, έρχεται γρήγορα στον ώμο, τα τσοκ του είναι κατάλληλα για τα κυνήγια που κάνω αλλά κλωτσάει και χαμηλοτουφεκά. Και όταν λέω κλωτσά, αρκεί να πω ότι, μετά από μερικές τουφεκιές με αυτό το 20άρι βρίσκω το κλώτσημα του 12αριού με ισχυρότερη γόμωση ανακουφιστικό. Γιατί κλωτσά όμως; Και τι σημαίνει κλωτσά; Και πως διορθώνεται αυτό το πρόβλημα; Ευκαιρία εδώ να δούμε ένα γενικό πρόβλημα από κοντά και να κάνουμε λίγη εφαρμοσμένη έρευνα.
ΘΕΩΡΙΑ
Όλα τα όπλα κλωτσάνε. Το κλώτσημα γίνεται προβληματικό όταν είναι έντονα αισθητό στον χρήστη και όταν επηρεάζει τη σκόπευση. Αν υποθέσουμε ότι η ένταση που ανέχεται ο καθένας μας ποικίλλει ανάλογα με την κράση του και τις σωματικές του διαστάσεις, τότε μπορούμε να πούμε ότι ένα μέρος του κλωτσήματος είναι υποκειμενικό. Αλλά το κλώτσημα μπορεί να μετρηθεί, και όταν δεν υπάρχουν τα κατάλληλα εργαλεία μπορεί να συγκριθεί απλά, ρίχνοντας τις ίδιες γομώσεις σε άλλο παρόμοιο όπλο ίδιου βάρους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το όπλο κλωτσά άσχημα. Οι λόγοι που κλωτσά ένα όπλο αισθητά και έντονα είναι οι εξής :
-
Βαριά γόμωση φυσιγγίου
-
Ελαφρύ όπλο για τη γόμωση
-
Βαθιά πατούρα θαλάμης
-
Απότομος κώνος θαλάμης
-
Στενός αυλός κάννης
-
Μεγάλη κάθετη κλίση κοντακιού
-
Μεγάλη κλίση πέλματος (pitch) προς τα κάτω
-
Στενό πέλμα
- Κυρτό πέλμα
ΧΑΜΗΛΗ ΤΟΥΦΕΚΙΑ
Λίγα πράγματα είναι πιο καταστροφικά στη βολή με το λειόκαννο από την τάση του όπλου να στέλνει την τουφεκιά χαμηλά, δηλαδή πιο κάτω από εκεί που βλέπεις όταν σκοπεύεις. Το αντίθετο φαινόμενο, η ψηλή τοποθέτηση της βολής, ελέγχεται με μια κατάλληλη σκόπευση. Η χαμηλή τουφεκιά δεν ελέγχεται με τίποτα.
Το συγκεκριμένο όπλο μου έδειξε την τάση του να χαμηλοτουφεκά στα κουνέλια. Ένα κουνέλι ήταν μπροστά μου στα τριάντα μέτρα. Σκόπευσα και του έριξα και με έκπληξη είδα τα σκάγια μου να κτυπούν αρκετά από κάτω, και ένα σύννεφο σκόνης να υψώνεται στον αέρα. Το απέδωσα σε λάθος μου, μέχρι που δοκίμασα το όπλο στον πίνακα και είδα με έκπληξη να τυπώνει τις τουφεκιές τριάντα εκατοστά χαμηλά στα τριάντα μέτρα.
Η έκπληξη οφείλεται στο γεγονός ότι, κρίνοντας με τα κριτήρια εφαρμογής του όπλου και τα μέτρα του κοντακιού, πρέπει να ψηλοτουφεκάει. Επωμισμένο το όπλο μου δείχνει τα δύο τρίτα της ρίγας σε μια σαφέστατα ανηφορική πορεία. Σε σύγκριση με άλλα όπλα που έχω, τα μέτρα αυτού του κοντακιού είναι φτιαγμένα για πιο ψηλές τουφεκιές. Τι κάνει ένα όπλο να χαμηλοτουφεκάει;
Η σκληρή σκανδάλη είναι το πιο συχνό αίτιο. Ο μέσος σκοπευτής δεν το καταλαβαίνει, αλλά η μεγάλη προσπάθεια πίεσης στην σκανδάλη κατά τη φάση της γρήγορης βολής, τον κάνει να χαμηλώνει το όπλο του, χωρίς ο ίδιος να το συνειδητοποιεί βέβαια.
Η μεγάλη κλίση του πέλματος προς τα κάτω, επίσης μπορεί να κάνει το όπλο να ρίχνει χαμηλά. Τόσο η κλίση όσο και η σκανδάλη ρυθμίζονται.
Ακόμη, όταν το όπλο είναι έστω και ελαφρά εμπροσθόβαρο, μπορεί να χαμηλοτουφεκάει.
Το άλλο πρόβλημα είναι πιο ζόρικο. Όλα τα όπλα πάλλουν και κάμπτονται κατά τη βολή. Αυτοί οι παλμοί της κάννης και η κάμψη του κοντακιού κατά την πυροδότηση της πυρίτιδας, ενδέχεται να κάνουν τα στόμια των καννών να δείχνουν χαμηλά και να στέλνουν τα σκάγια χαμηλά. Η διόρθωση αυτού του προβλήματος είναι δύσκολη και δαπανηρή, και το αποτέλεσμα αμφίβολο. Εύχομαι να μην πάσχει από αυτό το σύνδρομο το τουφεκάκι μου.
Η κάμψη του κοντακιού είναι συχνό φαινόμενο σε όπλα με λεπτή αγγλέ λαβή, όπως έχει αυτό το όπλο, και όταν τα νερά του κοντακιού είναι σε τέτοια διάταξη που να βοηθούν την κάμψη. Τα νερά του κοντακιού μου είναι σχεδόν παράλληλα με την τέλεια θεωρητικά διάταξη, παράλληλα με τις κάννες. Η διόρθωση της κάμψης του κοντακιού είναι κατά γενική ομολογία των ειδικών μεγάλη ιστορία, με την εφαρμογή μεταλλικής σωλήνας μέσα στη λαβή, τρυπήματα κατά μήκος του κοντακιού και διάφορα άλλα ριψοκίνδυνα και ακριβά κόλπα.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ
Πρώτο βήμα είναι η λεπτομερής εξέταση του όπλου, για να δούμε τι λένε τα μέτρα. Πήγε λοιπόν στο οπλουργείο “Ήφαιστος” το όπλο και πέρασε από τα μετροληπτικά για διαμέτρους καννών, θαλάμη, πατούρες και τα λοιπά. Οι διάμετροι των καννών είναι φυσιολογικές για ένα όπλο 20άρι, 15.75 χιλιοστά στην κάθε κάννη, είναι μάλιστα και κατά τι πιο ανοικτό από το ονομαστικό μέγεθος που είναι 15.65. Οι πατούρες είναι ρηχές, και οι ρηχές πατούρες είναι κάτι που μειώνει το κλώτσημα. Αυτό που βρέθηκε να είναι λάθος, ήταν οι κώνοι της θαλάμης. Και στις δύο κάννες ήταν απότομοι και οι θαλάμες κάπως σφιχτές. Με ειδικά αλεζουάρ ο Ντίνος Παπατσαρούχας μάκρυνε και απάλυνε τους κώνους της θαλάμης, οι κώνοιαπό μήκος 6 χιλιοστά πήγαν στα 12 χιλιοστά. Η διεύρυνση των θαλαμών ήταν της τάξης του ενός δέκατου του χιλιοστού. Αυτά όλα έγιναν με έλεγχο για το πάχος των τοιχωμάτων της θαλάμης, τα οποία σε καμία περίπτωση δεν έπρεπε να είναι λεπτότερα από δύο χιλιοστά (80 χιλιοστά της ίντσας) στο λεπτότερο σημείο. Στη συνέχεια οι θαλάμες λειάνθηκαν. Τώρα μένει να δούμε τι γίνεται με το κλώτσημα.
Όταν δοκίμασα το τουφέκι αποδείχθηκε ότι το πρόβλημα ήταν όντως οι απότομοι κώνοι της θαλάμης, τώρα το όπλο ρίχνει εκεί που βλέπω και δεν κλωτσάει τόσο έντονα. Σαν ελαφρύ όπλο, συνεχίζει να έχει αισθητό κλώτσημα αλλά δεν είναι οδυνηρό.
Στις δοκιμαστικές βολές στα 14,45 μέτρα, το γνωστό τεστ του Churchill, που δείχνει ότι τώρα η τουφεκιά πάει εκεί που σκοπεύω.
Αυτή η ιστορία αποδεικνύει ακόμη μια φορά, ότι στα όπλα δεν πρέπει να είναι κανείς κατηγορηματικός, και ότι κάθε πρόβλημα μπορεί να έχει πολλά αίτια και πολλά πρακτικά μέτρα διόρθωσης. Όπως κάθε μηχανικό πρόβλημα, αντιμετωπίζεται αρχίζοντας από τα απλά και αν αυτά δεν είναι αρκετά, τότε πάμε στα περίπλοκα. Το άλλο σημαντικό είναι η βελτίωση της κατανομής, ένα αποτέλεσμα της εξομάλυνσης των θαλαμών και είναι ένα απροσδόκητο και ευχάριστο αποτέλεσμα. Εδώ αξίζει να πούμε, ότι οι επαγγελματίες ρυθμιστές καννών λένε ότι στη βελτίωση της βλητικής απόδοσης του όπλου, παίζουν ρόλο οι διαστάσεις όλων των τμημάτων της κάννης και όχι μόνο του τσοκ.
του Νικήτα Κυπρίδημου
Το άρθο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΚΥΝΗΓΙ & ΣΚΟΠΟΒΟΛΗ (Τεύχος 88, Ιούνιος 1995). Στο ihunt.gr αναδημοσιεύτηκε με την άδεια του του κ. Κυπρίδημου. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την άδεια του.
