Από την περασμένη Παρασκευή 10 Απριλίου και έως τις 30 του μηνός επιτρέπεται για 6.148 Μαλτέζους κυνηγούς το κυνήγι του ορτυκιού, και δεν τους σταματά ούτε ο κοροναϊός.
Η Δημοκρατία της Μάλτας είναι η μικρότερη χώρα της Ευρώπης. Πρόκειται για ένα σύμπλεγμα νήσων νότια της Σικελίας με συνολικό εμβαδό 316 τ.χλμ. (κατά 25% μικρότερο εμβαδόν από αυτό της Ζακύνθου), και συνάμα σοβαρά πυκνοκατοικημένη, καθότι κατοικείται από περίπου 500.000 ανθρώπους, από τους οποίους 14.000 κυνηγοί. Συνεπώς η δραστηριότητα της θήρας βασίζεται στα αποδημητικά θηράματα.
Η Μάλτα προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004 και έχει υπογράψει την Οδηγία για τα πτηνά (Οδηγία 2009/147 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου). Παρόλα αυτά, συνέχισε να επιτρέπει την εαρινή θήρα και μετά την ένταξη στην ΕΕ, μάλιστα χωρίς όριο κάρπωσης, με το σκεπτικό ότι δεν υπάρχει εναλλακτική θηρευτική διέξοδος για τους κυνηγούς της.
Το 2009, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων διαπίστωσε ότι η Μάλτα απέτυχε να τηρήσει την υποχρέωσή της με βάση την Οδηγία για τα πτηνά. Στη συνέχεια, τον Οκτώβριο του 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε μια επίσημη προειδοποίηση στη Μάλτα ζητώντας να συμμορφωθεί με την Οδηγία για τα πτηνά ή διαφορετικά θα υποστεί οικονομικές κυρώσεις.
Η Μάλτα δεν υπέκυψε στις προσταγές, αλλά άμεσα ανέπτυξε ένα νομικό πλαίσιο το οποίο επέτρεψε, ως παρέκκλιση, να ασκείται η εαρινή κυνηγετική περίοδος για το τρυγόνι και το ορτύκι υπό προϋποθέσεις. Άλλα ευρωπαϊκά κράτη έχουν κυνήγι την άνοιξη, επίσης στο πλαίσιο των παρεκκλίσεων προς το συμφέρον της “δημόσιας υγείας” (π.χ. Φινλανδία), την “καταστροφή των καλλιεργειών” (π.χ. Αυστρία) ή την “προστασία των αεροδρομίων”, όπως στη χώρα μας. Όχι, όμως για το κυνήγι, αυτό καθ’ αυτό, όπως ζητούσε η Μάλτα.
Για να καταστεί σύννομη, η μαλτεζική κυβέρνηση κατέθεσε στην ΕΕ Σχέδιο Διαχείρισης για το Ορτύκι, στο οποίο χαρακτήρισε την κατάσταση διατήρησης του είδους ως ευνοϊκή, με τον πληθυσμό ορτυκιών της ΕΕ να αριθμεί σε 0,88-1,91 εκατομμύρια καλούντα αρσενικά. Για το τρυγόνι, κατέθεσε επίσης Σχέδιο Διαχείρισης με το οποίο δήλωσε ότι τα ζευγάρια αναπαραγωγής είναι 1,6-2,6 εκατομμύρια, πράγμα που σημαίνει ότι ο πληθυσμός θεωρείται σταθερός στην Κεντρική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της γειτονικής Ιταλίας.
Ως εκ τούτου, το νομικό πλαίσιο της Μάλτας αναθεωρήθηκε για να τηρήσει τους όρους που απαιτούνται από την ΕΕ στο πλαίσιο των παρεκκλίσεων. Έτσι κάθε έτος μετά την εαρινή κυνηγετική περίοδο υποβάλλεται σχετική Έκθεση για την κάρπωση. Η Μάλτα αιτιολόγησε την παρέκκλιση από την Οδηγία για τα πτηνά βάσει του άρθρου 9 (παράγρ. 1, εδάφιο γ) το οποίο επιτρέπει το κυνήγι της άνοιξης αν “δεν υπάρχει άλλη ικανοποιητική λύση” και εάν η θήρα γίνεται υπό αυστηρή επόπτευση και σε επιλεκτική βάση, ορισμένων ειδών και σε μικρούς αριθμούς.
Παραδοσιακή κυνηγετική φυλάχτρα στη Μάλτα
Την άνοιξη του 2010, οι κυνηγοί της Μάλτας είχαν τη δυνατότητα να καρπωθούν έως και 11.000 τρυγόνια και 5.000 ορτύκια. Επιτρέπεται επίσης να κυνηγούν απεριόριστο αριθμό και των δύο αυτών ειδών το φθινόπωρο, μαζί με 39 άλλα είδη πτηνών.
Επόμενο ήταν οι οικολογούντες και αντικυνηγοί, με την υποστήριξη διαφόρων ΜΚΟ, εντός και εκτός συνόρων της Μάλτας, να αντιδράσουν σθεναρά, με αποκορύφωμα την πρόκληση δημοψηφίσματος. Την άνοιξη του 2015, έγινε δημοψήφισμα και το 50,4% των κατοίκων της Μάλτας ψήφισε υπέρ της συνέχισης της εαρινής θήρας. Επιλογή που υποστήριξε και η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση.
Την άνοιξη του 2016, η κάρπωση μειώθηκε σε 5.000 τρυγόνια και 5.000 ορτύκια. Από την άνοιξη του 2017 η εαρινή κάρπωση των τρυγονιών αναστάλθηκε.
Για να λάβουν εαρινή άδεια θήρας οι εγγεγραμμένοι κυνηγοί υποβάλλουν αίτηση στέλνοντας sms το Μάρτιο. Το εθνικό όριο εαρινής κάρπωσης ορίστηκε φέτος στα 5.000 ορτύκια. Οι κυνηγοί δεν πρέπει να υπερβούν το ημερήσιο όριο των πέντε ορτυκιών και ένα εποχιακό όριο των δέκα συνολικά ορτυκιών. Υποχρεώνονται επίσης άμεσα να στέλνουν sms ή να αναφέρουν τηλεφωνικά κάθε φορά που καρπώνονται ορτύκια.
Το όλο ζήτημα της Μάλτας έχει τρεις παραμέτρους:
1) Η εαρινή θήρευση στερεί γεννήτορες, η κάρπωση ενός εαρινού τρυγονιού ισοδυναμεί με κάρπωση 1,5-2 τρυγονιών του φθινοπώρου. Άρα δεν είναι, ότι το σοφότερο, να θηρεύουμε την άνοιξη.
2) Οι διάδρομοι μετανάστευσης του φθινοπώρου δεν είναι ίδιοι με αυτούς της άνοιξης. Άρα διαφορετικοί κυνηγότοποι ευνοούνται το φθινόπωρο και διαφορετικοί την άνοιξη και συνεπώς κάποιοι κυνηγοί ευνοούνται αντίστοιχα.
3) Η κατανομή της κάρπωσης διεθνών φυσικών πόρων θα πρέπει να γίνεται δίκαια.
Οι Μαλτέζοι κυνηγοί έχοντας λίγες ευκαιρίες στην άσκηση της θήρας, επιδιώκουν τη δίκαιη εκμετάλλευση του θηραματικού πόρου που περνά από τα νησιά τους. Λύσεις υπάρχουν χωρίς δογματισμούς οδηγιών και ευρωπαϊκά δικαστήρια που θυμίζουν Μεσαίωνα.
Η περίπτωση της Μάλτας αποτελεί παράδειγμα αντίστασης στην ισοπεδωτική πολιτική που ακολουθεί στα θέματα της θήρας, όπως και σε πολλά άλλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια διαχείριση, ορθή-κοφτή, χωρίς, στην πράξη, να λαμβάνει συχνά υπόψη τις τοπικές οικολογικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες.
Η διαχείριση της θήρας δεν είναι μόνο διαχείριση πτηνών και θηλαστικών, αλλά και διαχείριση ανθρώπων και εκεί είναι που χωλαίνουν οι περισσότεροι φορείς, οργανισμοί και ΜΚΟ. Χωλαίνουν στην ολοκληρωμένη προσέγγιση και στη διάθεση εξεύρεσης δίκαιων, επιστημονικών, πρακτικών λύσεων ώστε και η πανίδα να διατηρείται και οι κυνηγοί να χαίρονται την παραδοσιακή τους δραστηριότητα με την αειφορική αξιοποίηση των φυσικών πόρων.
Αιτία της αδυναμίας αυτής είναι η ενδογενής αντιπάθεια για το κυνήγι, κάτι που διακατέχει πολλά στελέχη υπηρεσιών και φορέων σε συνδυασμό με την έλλειψη γνώσης, όπως και της εύκολης λύσης των απαγορεύσεων. Η διαχείριση απαιτεί σχεδιασμό και κόπο. Συνεπώς, στο όνομα της διατήρησης της φύσης, όλα παραμερίζονται, αφού αυτό βολεύει.
Αποτέλεσμα είναι η απαγόρευση και η άρνηση διαχείρισης παραδοσιακών κυνηγετικών δραστηριοτήτων να αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα καταπάτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων στη σύγχρονη Ευρώπη.
Του Δρος Χρήστου Σώκου
