Σχόλιο του iHunt.gr για τη διαβούλευση του σχεδίου νόμου για τους Φορείς Διαχείρισης

Ο Αν. Υπουργός Περιβάλλοντος κ. Φάμελλος, έθεσε τη Δευτέρα, 13/11 σε δημόσια διαβούλευση (http://www.opengov.gr/minenv/?p=8894), σχέδιο νόμου για τους Φορείς Διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών και συγκεκριμένα των περιοχών που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Φύση 2000.

 

Στα πλαίσια της συγκεκριμένης διαβούλευσης, καταθέσαμε τις απόψεις της συντακτικής ομάδας του ihunt.gr, σχετικά με την οργάνωση και τη λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών που σχετίζεται και επηρεάζει άμεσα τη θήρα στην Ελλάδα. 

 

Με ενδεχόμενη ψήφιση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, που έθεσε σε διαβούλευση το Υπουργείο Περιβάλλοντος της Κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, των Ανεξαρτήτων Ελλήνων και των Οικολόγων πράσινων, θα ισχύσουν κατά τη γνώμη μας τα εξής:

 

1. Ιδιωτικοποιείται απόλυτα η διαχείριση στο σύνολο των προστατευόμενων περιοχών της Ελλάδας, οι οποίες περνάνε στα χέρια (Ν.Π.Ι.Δ.), όπως είναι οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων περιοχών.

 

Εκτάσεις εκατομμυρίων στρεμμάτων, το ένα τρίτο της Ελληνικής επικράτειας, τα «φιλέτα» του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας, περνάνε πλέον με νόμο της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ και Οικολόγων Πράσινων σε ιδιωτική διαχείριση, χωρίς ουσιαστική συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της καθ’ ύλη αρμόδιας Δασικής Υπηρεσίας. Χωρίς δηλαδή καμία θεσμική, επιστημονική και κοινωνική κατοχύρωση.

 

2. Οι Φορείς Διαχείρισης που θα έχουν τον έλεγχο των τεράστιων αυτών εκτάσεων, δεν είχαν και δεν προβλέπεται στο συγκεκριμένο Σχέδιο Νόμου, να έχουν καμία ουσιαστική θεσμική αρμοδιότητα. Σε περίπτωση για παράδειγμα που εντοπίσουν κάποια παράβαση στις περιοχές τις οποίες διαχειρίζονται, θα πρέπει να καλέσουν ανάλογα με την περίπτωση και την παράβαση, την αστυνομία, τη δασική υπηρεσία, τη θηροφυλακή των κυνηγετικών οργανώσεων ή το λιμενικό όταν πρόκειται για θαλάσσιες εκτάσεις, για την επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων. Αντί να λύσει το χρονίζον πρόβλημα στη θεσμική κατοχύρωση των Φορέων Διαχείρισης που έχει εντοπιστεί και καταγγελθεί από κάθε κατεύθυνση εδώ και χρόνια, ο κ. Φάμελλος με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, το πολλαπλασιάζει. Αυτό προκύπτει από το γεγονός πως το σύνολο των προστατευόμενων περιοχών της χώρας, που καταλαμβάνουν περισσότερο από το 30% της έκτασης της Ελλάδας, θα τεθούν υπό διαχείριση ιδιωτικών φορέων, οι οποίοι δε έχουν θεσμικά κατοχυρωμένες αρμοδιότητες, δεν έχουν κατοχυρωμένη χρηματοδότηση, δεν έχουν θεσμοθετημένους κανόνες εσωτερικής λειτουργίας, δε βασίζονται σε κάποιο περιβαλλοντικά ορθό και επιστημονικά τεκμηριωμένο σχέδιο και δεν έχουν κατά συνέπεια στην ουσία τη δυνατότητα να επιτελέσουν το σκοπό ίδρυσης και λειτουργίας τους.

 

3. Η τεράστια διεύρυνση των περιοχών ευθύνης των υφιστάμενων και των υπό ίδρυση Φορέων Διαχείρισης, η οποία σε πολλές περιπτώσεις ισοδυναμεί με εκατομμύρια στρέμματα ανά φορέα, σε συνδυασμό με την πρόβλεψη για συμμετοχή στο επταμελές διοικητικό συμβούλιο των φορέων αυτών, μόλις δύο εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, (έναν από τους Δήμους και έναν από τις Περιφερειακές Ενότητες), και κανενός εκπροσώπου από τη Δασική Υπηρεσία, διαμορφώνουν συνθήκες στις οποίες οι Δήμοι, οι Περιφερειακές Ενότητες και οι Περιφέρειες της χώρας, αλλά και οι τοπικές δημόσιες δασικές αρχές δε θα εκπροσωπούνται πλέον ούτε στο ελάχιστο στη διαχείριση των «φιλέτων» του φυσικού περιβάλλοντος στις περιοχές ευθύνης τους. Οι επαγγελματικές και άλλες δραστηριότητες, οι χρήσεις γης και πολλά άλλα που σήμερα λαμβάνουν χώρα εντός των περιοχών Natura, δε θα ρυθμίζονται ούτε από την τοπική αυτοδιοίκηση, ούτε από τη μοναδική αρμόδια δημόσια Δασική Υπηρεσία. Αντίθετα, ιδιωτικοί φορείς, ξένοι και άσχετοι με τον τόπο και του κατοίκους του, θα αποφασίζουν για αυτούς χωρίς αυτούς και κυρίως χωρίς να είναι πρακτικά υπόλογοι σε κανέναν, αφού δεν ορίζονται σαφείς διαδικασίες ελέγχου αλλά και ευθύνης για τους Φορείς Διαχείρισης στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο.

 

4. Με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο και τη διεύρυνση ποσοτικά και ποιοτικά της αρμοδιότητας των φορέων διαχείρισης, απαξιώνεται με τον πλέον προκλητικό τρόπο η δημόσια Δασική Υπηρεσία. Η Δασική Υπηρεσία, είναι η μοναδική που θα μπορούσε να εγγυηθεί την προστασία και τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών και η μοναδική που θα μπορούσαν να εμπιστευτούν οι Έλληνες πολίτες. Παρά τη θεσμική απαξίωση και τον παροπλισμό που της επεφύλαξαν οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών, η Δασική Υπηρεσία, εκτός από το γεγονός πως είναι δημόσια, έχει σαφές θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας, στελεχώνεται από ειδικούς επιστήμονες, μπορεί να ελέγχει και να παρεμβαίνει σε κάθε είδους περιβαλλοντική παράβαση με απόλυτα κατοχυρωμένες αρμοδιότητες (ανακριτικά καθήκοντα, δημόσιος κατήγορος κ.λ.π.), υπάγεται στις αποκεντρωμένες διοικήσεις (τοπική αυτοδιοίκηση), ενώ μπορεί να ελεγχθεί ως προς τη δράση και τη λειτουργία της. Το αντίθετο δηλαδή από αυτά που ισχύουν για τους φορείς διαχείρισης.

 

5. Οι φορείς διαχείρισης, στα δεκαπέντε χρόνια λειτουργίας τους, δεν αξιολογήθηκαν ενώ δεν προβλέπεται να αξιολογηθούν ούτε στο μέλλον σχετικά με τα αποτελέσματά τους με βάση το σκοπό ίδρυσης και λειτουργίας τους. Η Πάρνηθα που κάηκε είχε φορέα διαχείρισης. Η λίμνη Κορώνεια που «ξεράθηκε» και «δηλητηρίασε» εκατοντάδες σπάνια πτηνά το 2005, είχε Φορέα Διαχείρισης. Η Κάρλα που με τόσο κόστος και κόπο τελικά ξανάγινε λίμνη και «σκοτώνει» τα δύο τελευταία Καλοκαίρια τα σπάνια πτηνά που γίνεται αγώνας να φωλιάσουν εκεί, έχει φορέα διαχείρισης. Για τις παραπάνω καταστροφές δεν ανέλαβε κανείς την ευθύνη, ούτε είχε κανείς την ευθιξία να παραιτηθεί, είτε αιρετός, είτε εργαζόμενος στους φορείς διαχείρισης. Τα παραπάνω παραδείγματα δίνουν το δικαίωμα σε κάθε ευαισθητοποιημένο περιβαλλοντικά πολίτη που παρακολουθεί τις σχετικές εξελίξεις, να πει πως οι φορείς διαχείρισης όπως ακριβώς και οι προστατευόμενες περιοχές, ιδρύονται και αυξάνονται ανεξέλεγκτα, για να εξυπηρετούν τους πολιτικούς και κάποιους από τους ανθρώπους που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα με αυτούς, ανεξάρτητα από το αν και κατά πόσο επιτελούν το σκοπό τους που είναι να διαχειρίζονται και να προστατεύουν τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας. Σε επίπεδο πολιτικών αποφάσεων καμία άλλη εξήγηση δε μπορεί να δοθεί για το πώς έχουμε φτάσει στο τέλμα που βρισκόμαστε σήμερα στη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας, χαρακτηριστικό παράδειγμα του οποίου είναι η δεκαπενταετής αφανής παρουσία των φορέων διαχείρισης.

 

6. Το δικαίωμα στην εργασία θεωρούμε πως είναι αναφαίρετο. Δεν αρκεί όμως αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα των εργαζόμενων στους φορείς διαχείρισης – ομήρων της εκάστοτε κυβέρνησης από το 2002 και έπειτα, για να δοθεί παράταση στη λειτουργία των φορέων διαχείρισης με τη μορφή, τη δομή και τη λειτουργία που έχουν σήμερα. Πόσο μάλλον δεν αρκεί για να διευρυνθούν οι αρμοδιότητες και οι περιοχές ευθύνης τους. Στηρίζουμε τους εργαζόμενους στους φορείς διαχείρισης και προτείνουμε να μεταταχθούν στη Δασική Υπηρεσία όπως έγινε με τους αγροφύλακες παλαιότερα, ή να προσληφθούν με σημαντική μοριοδότηση στην εμπειρία τους για τις ανάγκες λειτουργίας των Κέντρων Ενημέρωσης, τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις παραμένουν κλειστά για να θυμίζουν σε όλους την εγκληματική αδιαφορία και την τεράστια υποκρισία των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, και πλέον και ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ ΕΛ- οικολόγων πράσινων σε οτιδήποτε έχει να κάνει με τη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας. Το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, αντίθετα, με τις οκτάμηνες συμβάσεις και το ασαφές πλαίσιο μετάβασης στο νέο καθεστώς, απειλεί ακόμη και αυτά τα δικαιώματα των εργαζομένων στους Φορείς Διαχείρισης.

 

7. Όπως αναφέραμε παραπάνω, οι Φορείς Διαχείρισης υπάγονται απευθείας στο Υπουργείο Περιβάλλοντος. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ανάγκη για αποκέντρωση της διοίκησης και την ανάγκη της συμμετοχής των ανθρώπων που κατοικούν και δραστηριοποιούνται μέσα και γύρω από τις προστατευόμενες περιοχές στις διαδικασίες που σχετίζονται με τη διαχείριση και την προστασία τους. Μόνο μέσα από την ισχυρή σε επίπεδο πλειοψηφίας, συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Δασικής Υπηρεσίας στη διοίκηση των φορέων διαχείρισης μπορεί να εξασφαλιστεί η συμμετοχή των κατοίκων και των χρηστών των προστατευόμενων περιοχών. Με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, διατηρείται η εξουσία του εκάστοτε Υπουργού περιβάλλοντος στη Διοίκηση των φορέων διαχείρισης και μηδενίζεται ο ρόλος και η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της Δασικής Υπηρεσίας και κατ’ επέκταση των πολιτών.

 

8. Η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ – οικολόγων πράσινων, με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο μηδενίζει τη συμμετοχή των παραγωγικών φορέων στις διαδικασίες που σχετίζονται με τη διαχείριση και προστασία των προστατευόμενων περιοχών, γεγονός που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με κάθε ορθή περιβαλλοντικά προσέγγιση που θέλει τους ανθρώπους της υπαίθρου κοινωνούς και άμεσα συμμέτοχους στη διαχείριση και την προστασία των περιοχών στις οποίες δραστηριοποιούνται. Με πρόβλεψη για έναν εκπρόσωπο των παραγωγικών φορέων στο διοικητικό συμβούλιο κάθε φορέα διαχείρισης, μόνο αυτό μπορεί να εξαχθεί σαν συμπέρασμα, όταν οι φορείς διαχείρισης θα έχουν αρμοδιότητα πλέον σε δέκα, ως και είκοσι προστατευόμενες περιοχές, σε πολλούς διαφορετικούς Δήμους, σε διαφορετικές Περιφερειακές Ενότητες, σε διαφορετικές Περιφέρειες και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και σε διαφορετικά νησιά. Οι παραγωγικοί φορείς είναι συγκεκριμένοι. Υπάρχουν οι φορείς των οποίων η δράση σχετίζεται άμεσα με το φυσικό περιβάλλον (αγρότες, κτηνοτρόφοι, υλοτόμοι, αλιείς, μελισσοκόμοι, κυνηγοί, ορειβάτες, χιονοδρόμοι, μανιταροσυλλέκτες, βοτανοσυλλέκτες κ.λ.π.) και υπάρχουν και φορείς των οποίων η δράση σχετίζεται έμμεσα με το φυσικό περιβάλλον και εστιάζεται κυρίως στη διάθεση και διαχείριση αποβλήτων κ.λ.π. Το ερώτημα: ποιος από όλους τους παραπάνω φορείς, από ποιο Δήμο, από ποια Περιφερειακή Ενότητα, από ποια Περιφέρεια και από ποιο νησί στις θαλάσσιες περιπτώσεις, θα εκπροσωπήσει επαρκώς όλους τους άλλους παραγωγικούς φορείς στη διοίκηση κάθε Φορέα Διαχείρισης, μόνο η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ – οικολόγων πράσινων και ο κ. Φάμελλος θα μπορούσαν να το απαντήσουν.

 

9. Το δίκτυο των περιοχών natura 2000 στην Ελλάδα, ενώ είναι το μεγαλύτερο σαν ποσοστό έκτασης Ευρωπαϊκής χώρας, είναι το πλέον πρόχειρα, επιπόλαια και ανέξοδα διαμορφωμένο. Χωρίς αντικειμενικά κριτήρια, χωρίς καταγραφή και ανάλυση δεδομένων, χωρίς εκτίμηση των πραγματικών δυνατοτήτων της χώρας, χωρίς καμία μέριμνα για την επίδραση στη ζωή, τις δραστηριότητες και τις περιουσίες των κατοίκων της υπαίθρου, χωρίς μέριμνα για αξιολόγηση της διαχείρισης και της προστασίας, και γενικά χωρίς κανένα σχέδιο, όραμα, επιστημονική γνώση και σύνδεση με τη σύγχρονη Ελληνική πραγματικότητα, κάποιοι αποφάσισαν να χαρακτηρίσουν τη μισή χώρα περιοχή natura 2000. Κάπως έτσι, ξεκίνησε ο Γολγοθάς τόσο για αυτές τις περιοχές που στα χαρτιά προστατεύονται και στη πράξη καταστρέφονται, όσο και για τους κατοίκους και τους χρήστες τους, που βλέπουν να περιορίζονται οι δραστηριότητες, οι περιουσίες και η ίδια τους η ζωή, χωρίς όμως να βελτιώνεται ούτε στο ελάχιστο η περιβαλλοντική κατάσταση της χώρας. Το αντίθετο. Πριν λίγες μέρες, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε κατά πλειοψηφία υπέρ της χαλάρωσης της προστασίας των μεγάλων σαρκοφάγων και ειδικά του λύκου, με δεδομένο το ότι οι πληθυσμοί τους έχουν ανακάμψει και δε χρήζουν πλέον προστασίας αλλά διαχείρισης (http://www.face.eu/about-us/resources/news/european-parliament-calls-for-more-flexibility-on-large-carnivore-management).

 

Αυτή την εξέλιξη θα έπρεπε να την είχε προκαλέσει η επιστημονική κοινότητα, να την είχε ζητήσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, να την είχαν αναδείξει οι Περιβαλλοντικές ΜΚΟ και οι φορείς διαχείρισης στην Ελλάδα. Αυτό που συμβαίνει αντίθετα, είναι να απαξιώνεται από τους παραπάνω φορείς κάθε φωνή κτηνοτρόφου και κυνηγού που βλέπει την περιουσία του και τα ζώα του να χάνονται από τους λύκους.

 

Το συγκεκριμένο παράδειγμα είναι ενδεικτικό της κατάστασης και της προσέγγισης που επικρατεί από ιδρύσεως στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, στις Περιβαλλοντικές ΜΚΟ και στους Φορείς Διαχείρισης. Καθένας χωριστά, αλλά και όλοι μαζί λειτουργώντας σαν συγκοινωνούντα δοχεία, οι παραπάνω φορείς, θεσμικοί και μη, έχουν σα δόγμα την ανεξέλεγκτη αύξηση των προστατευόμενων περιοχών, από την οποία είναι προφανές πως κάποιοι έχουν ίδιο όφελος. Εκτιμούμε πως αυτή η κατάσταση δε μπορεί να συνεχιστεί άλλο. Στην προκειμένη περίπτωση, οι δυνάμεις των κυνηγών δεν αρκούν να τα βάλουν με το θηρίο της δημόσιας διοίκησης που ακούει στο όνομα Υπουργείο Περιβάλλοντος, στην προσπάθεια να σταματήσει έστω τώρα η περιβαλλοντική υποβάθμιση και το αντιδημοκρατικό στάτους που θα επικρατήσει εφόσον ψηφιστεί το συγκεκριμένο και οποιοδήποτε άλλο αντίστοιχο νομοσχέδιο, που δεν απαντά τουλάχιστον στα παραπάνω ζητήματα. Είναι επιτακτική ανάγκη η τοπική αυτοδιοίκηση και η δασική υπηρεσία να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να προβούν σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες έτσι ώστε το συγκεκριμένο νομοσχέδιο να αποσυρθεί οριστικά. Τονίζουμε για μία ακόμη φορά πως με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο Ιδιωτικοποιείται η διαχείριση των περιβαλλοντικών «φιλέτων» της χώρας η έκταση των οποίων ξεπερνά πλέον το 30% της Ελληνικής επικράτειας.

 

Τονίζουμε για μία ακόμη φορά πως με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο μπαίνει ταφόπλακα στη Δασική Υπηρεσία η οποία σε λίγο δε θα έχει λόγο ύπαρξης. Τονίζουμε για ακόμη μία φορά πως με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο απαξιώνεται πλήρως η Τοπική Αυτοδιοίκηση και κατ’ επέκταση οι πολίτες που ζούνε μέσα και κοντά στις προστατευόμενες περιοχές της χώρας οι οποίες αυθαίρετα καταλαμβάνουν έκταση ίση με το ένα τρίτο της χώρας. Θα πρέπει λοιπόν να αποσυρθεί το νομοσχέδιο και να μην επανέλθει ο κ. Φάμελλος, αν δεν προηγηθεί εκτεταμένος διάλογος του Υπουργείου Περιβάλλοντος με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τη Δασική Υπηρεσία της χώρας.

 

Διάλογος στον οποίο θα τεθεί συνολικά το ζήτημα της περιβαλλοντικής διαχείρισης, θα εντοπιστούν τα προβλήματα, θα προταθούν λύσεις και θα προσδιοριστούν οι διαθέσιμοι ανθρώπινοι, τεχνικοί και οικονομικοί πόροι που θα εξασφαλίσουν επιτέλους τις έννοιες αειφορία, ανάπτυξη, προστασία και διαχείριση, οι οποίες τείνουν να εκφυλιστούν από την κατάχρηση και την εκμετάλλευση που υπόκεινται από τους πολιτικούς αλλά και τους κατά τόπους αυτόκλητους προστάτες της φύσης.

 

Η συντακτική ομάδα του iHunt.gr