Πολλοί κυνηγοί μας αναζητούν ήδη τα γοργόφτερα τρυγόνια, ντοπιάρικα, αλλά και από αλλού μετακινούμενα. Υπάρχουν όμως και κάποιοι άλλοι που περί των τρυγόνων τυρβάζουν.
Επιστήμονες και γραφειοκράτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) ασχολούνται με το μέλλον της θήρας του τρυγονιού. Αφορμή η μείωση του πληθυσμού του είδους στη δυτική Ε.Ε..
Τον περασμένο Δεκέμβριο υπογράφηκε σύμβαση διάρκειας δύο ετών μεταξύ Ευρωπαϊκής Επιτροπής Περιβάλλοντος και ερευνητικών ιδρυμάτων με σκοπό τη θέσπιση ενός μηχανισμού προσαρμοστικής διαχείρισης της κάρπωσης του τρυγονιού. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να γίνεται παρακολούθηση των πληθυσμών και προσαρμογή της κυνηγετικής πίεσης – κάρπωσης ώστε να μην προκαλείται υπερθήρευση, η οποία ενδεχόμενα θα συμβάλλει μαζί με άλλους περιοριστικούς παράγοντες σε μείωση του πληθυσμού.
Η σύμβαση περιλαμβάνει:
Τη θέσπιση ενός προγνωστικού μαθηματικού μοντέλου πληθυσμού για την υποστήριξη της προσαρμοστικής κάρπωσης για κάθε μεταναστευτικό διάδρομο.
Προτεινόμενους τρόπους αναγνώρισης και, όπου είναι εφικτό, επιβράβευσης των προσπαθειών των κυνηγών που εφαρμόζουν μέτρα διαχείρισης του είδους.
Τη θέσπιση διαδικασίας αναθεώρησης του μηχανισμού διαχείρισης της προσαρμοστικής κάρπωσης.
Επιπλέον, θα πραγματοποιηθούν τέσσερις τεχνικές συναντήσεις (δύο για το δυτικό διάδρομο και δύο για τον κέντρο-ανατολικό διάδρομο), μία εξ αυτών αναμένεται να γίνει στην Ελλάδα στις αρχές του 2021.
Ιστορικό
Το Σχέδιο Δράσης για το τρυγόνι εγκρίθηκε στη συνεδρίαση της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 22-23 Μαΐου 2018 από τα κράτη μέλη της Ε.Ε.. Ωστόσο, Βουλγαρία, Ελλάδα, Ισπανία, Κύπρος, Μάλτα, Ρουμανία και FACE (Ομοσπονδία Ενώσεων για το Κυνήγι και τη Διατήρηση της Ε.Ε.) δεν υποστηρίζουν το μέτρο 3.1.1 “Εφαρμογή προσωρινού μορατόριουμ για τη θήρα (πλήρη απαγόρευση) έως ότου αναπτυχθεί ένα πλαίσιο προσαρμοστικής διαχείρισης της κάρπωσης”.
Το ζήτημα της θήρευσης και της κάρπωσης του τρυγονιού απασχολεί έκτοτε τη χώρα μας. Αρχικά, ο αναπληρωτής Υπουργός ΥΠΕΝ κ. Φάμελλος έστειλε σχετική επιστολή στον Επίτροπο Περιβάλλοντος κ. Vella με την οποία ενημέρωσε για τις διαχειριστικές πρακτικές που εφαρμόζονται για το είδος στη χώρα, για τα πληθυσμιακά δεδομένα που αφορούν το τρυγόνι στην Ελλάδα, το όριο κάρπωσης, τις περιορισμένες ημερομηνίες επιτρεπτής κάρπωσης, τη θήρα του είδους από 20/8 έως 14/9 σε ζώνες διάβασης κ.λπ..
Δεδομένα για το τρυγόνι
Το μεγαλύτερο μέρος του αναπαραγόμενου ευρωπαϊκού πληθυσμού τρυγονιού βρίσκεται στη δυτική Ε.Ε. και εκτιμάται σε 4,6 εκατομμύρια άτομα, ενώ στις κεντροανατολικές χώρες της Ε.Ε. εκτιμάται ότι αναπαράγονται 1,8 εκατομμύρια τρυγόνια. Η χώρα με το μεγαλύτερο αναπαραγόμενο πληθυσμό είναι η Ισπανία (Σχήμα 1).
Σχήμα 1. Κατανομή του αναπαραγόμενου πληθυσμού του τρυγονιού στην Ε.Ε. (το μέγεθος του ορθογωνίου δηλώνει το ποσοστό του πληθυσμού που αναπαράγεται σε κάθε κράτος).
Το τρυγόνι παρουσιάζει σοβαρή πληθυσμιακή μείωση στη δυτική Ε.Ε., κυρίως λόγω αλλαγών στην γεωργία. Εκτιμάται ότι ο πληθυσμός υπέστη μείωση 79% μεταξύ 1980 και 2014. Αντίθετα, στην κεντρο-ανατολική Ε.Ε., και ιδιαίτερα στα Βαλκάνια, δεν παρατηρείται αντίστοιχη μείωση (Σχήματα 2 και 3).
Σε πολλά κράτη της Ε.Ε. τα δεδομένα είναι ελλιπή και το εάν συμβαίνει μείωση του πληθυσμού ή υπερθήρευση και πόσο η τελευταία συμβάλλει στη μείωση του πληθυσμού δεν είναι γνωστό. Στην Ελλάδα η σταθερή παρακολούθηση της κάρπωσης με το πρόγραμμα Άρτεμις βοηθά σοβαρά στην κατοχύρωση της θήρας.
Σημειώνεται, ότι στην τσάντα των κυνηγών της κεντρο-ανατολικής Ε.Ε. μπαίνουν τρυγόνια που ήρθαν και από εκτός Ε.Ε. κράτη όπως η Ουκρανία και η Ρωσία (Σχήμα 3). Συνεπώς, η κυνηγετική πίεση στα Βαλκάνια (όπου κυρίως θηρεύεται το τρυγόνι στον κεντρο-ανατολικό μεταναστευτικό διάδρομο) ενδεχόμενα επηρεάζει σε μικρότερο βαθμό τον ντόπιο αναπαραγόμενο πληθυσμό, αντίθετα με ότι συμβαίνει στη δυτική Ε.Ε..
Ελπίζουμε αυτά να ληφθούν υπόψη, και να μην προταθούν και πάλι, όπως το 2018, οριζόντιες και απόλυτες περικοπές με εξιλαστήριο θύμα τους κυνηγούς.
Σε κάθε περίπτωση αναγκαίες είναι διεθνείς συνεργασίες καθότι πρόκειται για ένα διεθνή ανανεώσιμο φυσικό πόρο που η αφθονία του θα πρέπει να διασφαλιστεί. Λαμβάνοντας υπόψη τα οικονομικά και πολιτιστικά οφέλη της θήρας αναγκαίο είναι να αναπτυχθούν και να διευρυνθούν:
– οι καταγραφές των πληθυσμών του είδους,
– η παρακολούθηση της επιτυχίας αναπαραγωγής,
– η κατάλληλη επεξεργασία και ερμηνεία των αποτελεσμάτων.
Όλα αυτά απαιτούν στελέχωση μιας κεντρικής ευρωπαϊκής υπηρεσίας για τους διεθνείς θηρευτικούς πόρους.
Στη βόρεια Αμερική αυτές οι δράσεις που εξασφαλίζουν την αειφορία λαμβάνουν χώρα εδώ και αρκετές δεκαετίες και συνεπώς αναμένεται να καταβληθεί προσπάθεια να αναπτυχθούν και στην Ευρώπη και ευρύτερα στη Δυτική Παλαιαρκτική, παρά τις σοβαρές δυσκολίες (μεγάλος αριθμός κρατών, Αφρική).
Σχήμα 2. Πληθυσμιακός δείκτης για το τρυγόνι σε κράτη της Ε.Ε..
Σχήμα 3. Πληθυσμιακός δείκτης για το τρυγόνι σε Βουλγαρία, Κύπρο, Ελλάδα και Ρουμανία.
Σχήμα 4. Πιθανότητα παρουσίας του τρυγονιού σύμφωνα δεδομένα από άτομα στα οποία τοποθετήθηκαν δορυφορικοί πομποί.
Του Δρος Χρήστου Σώκου
