Κάθε Σεπτέμβριο, πολλές φορές και νωρίτερα, είναι καθιερωμένη η δημοσίευση άρθρων και συχνά εξωφύλλων για τη μπεκάτσα. Πιο μέσα στα περιοδικά θα βρείτε διαφημίσεις και αναφορές στη μπεκάτσα, σε όλες τις φάσεις της ζωής της, μπεκατσοτούφεκα, μπεκατσόσκυλα, μπεκατσοφύσιγγα, μπεκατσοπαντέλονα, μπεκατσοταινίες (για να βλέπετε όταν κλείνει το κυνήγι) και χίλια δυο τέλος πάντων για αυτό το θήραμα.
Οσο για την αντιμετώπισή της, ή μάλλον του κυνηγιού της από κυνηγούς αυτή είναι πια παροιμιώδης. “Εγώ δεν είμαι κυνηγός, είμαι μπεκατσάς” είναι μια φράση που έχουν ακούσει όλοι και όσοι δεν είναι μπεκατσάδες θα έχουν διαισθανθεί και μια αίσθηση ανωτερότητας από τους μπεκατσάδες. Η κατάσταση έχει φτάσει σε σημείο που ακόμη και μη μπεκατσάδες κυνηγοί, άτομα που δεν έχουν κανένα, μα κανένα ενδιαφέρον για αυτό το θήραμα να το συζητούν (ξέροντας ότι δεν ξέρουν τι λένε) για να νοιώσουν το παγερό συναίσθημα της απομόνωσης από τους υπόλοιπους που την εξυμνούν και τη προσκυνούν.
Εν ολίγοις, η μπεκάτσα είναι θήραμα μοδάτο. Εξ’ου και ο τίτλος αυτού του άρθρου . Γιατί αυτή η μπεκατσομανία;
ΠΡΟΣΙΤΟ ΘΗΡΑΜΑ
Η μπεκάτσα είναι προσιτή. Εδώ αρχίζουν οι μανιώδεις λάτρες της να ακονίζουν τα τηλέφωνα για να πάρουν το “”Κ+Σ” και να τα σούρουν στον εκδότη για το πόσο υποτιμά τη δυσκολία αυτού του θηράματος κλπ.
Κανένα θήραμα δεν είναι εύκολο. Όλα έχουν τη δυσκολία τους και κάποιος μπορεί κάλλιστα να πει ότι τα υδρόβια, απλά λόγω των αντίξοων συνθηκών στον βάλτο το καταχείμωνο, είναι από τα πιο δύσκολα θηράματα. Εξίσου δύσκολη είναι η ορεινή πέρδικα, όπου σε κάθε βήμα κινδυνεύεις να τσακιστείς σε κάποια σάρα ή γκρεμό. Ο λαγός έχει και αυτός τις δυσκολίες του, και την ίδια τέχνη στην προπαρασκευή λαγόσκυλων που απαιτείται για να βγει ένα καλό μπεκατσόσκυλο. Κανένα από αυτά τα θηράματα όμως δεν είναι τόσο ΠΡΟΣΙΤΟ όσο είναι η μπεκάτσα.
Προσιτό με την έννοια ότι τα μέρη της είναι βατά, δεν αντιμετωπίζει κανένας ιδιαίτερη δυσκολία στο να περπατήσει έναν μπεκατσότοπο. Τα αγκάθια ίσως τον δυσκολέψουν λίγο αλλά τώρα έχουμε μπεκατσοπαντέλονα και για αυτό το πρόβλημα.
Ο χρόνος εμφάνισής της είναι σχετικά προβλέψιμος. Τέλη Σεπτεμβρίου αρχίζει να φαίνεται και να πυκνώνει. Δεν θα επαναλάβω τις εμφανίσεις και ημερομηνίες.
Ο εντοπισμός της δεν είναι ούτε αυτός δύσκολος. Αν δε σου πουν οι ντόπιοι δεν θέλει και πολύ να κάτσεις ένα σούρουπο ή το πρωί να δεις μπεκάτσες να περνάνε σαν νυχτερίδες από πάνω σου. Το αποτέλεσμα είναι, ότι με πολύ λίγο κόπο μπορείς να εντοπίσεις που και πότε έχει μπεκάτσες. Εν κατακλείδι το θήραμα αυτό είναι προσιτό και έτσι μπορούν να το δουν και να το κυνηγήσουν πολλοί. Σε αντίθεση ο λαγός, για να πάρουμε ένα παράδειγμα παραδοσιακού θηράματος, δεν είναι εμφανής, μπορεί ένα μέρος να βρίθει από λαγούς αλλά δεν θα τους εντοπίσει κανένας με όση ευκολία εντοπίζει τη μπεκάτσα.
Σε μια γαλλική ταινία πρόσεξα τους επιστήμονες να λένε ότι η μπεκάτσα δείχνει μια επίμονη προτίμηση σε μερικά μέρη. Δηλαδή εκεί που εντοπίζεται τη μια χρονιά θα επιστρέφει ξανά και ξανά. Αυτή η επιστημονική διαπίστωση ενισχύει τον ισχυρισμό μου ότι η μπεκάτσα είναι προσιτή. Άλλωστε πολλοί σοβαροί μπεκατσάδες λένε ξεκάθαρα “εγώ κυνηγάω σημεία, εκεί που ξέρω ότι κρατάει μπεκάτσα”. Σε πέρασμα και σε σωστό μπεκατσοτόπι οι μπεκάτσες είναι πολλές.
ΤΟ ΒΕΒΑΡΥΜΕΝΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ
Και τα ψαρόνια είναι προσιτά και πολυπληθή, γιατί δεν καυχιέται κανείς ότι τα κυνηγά;
Μα γιατί το ψαρόνι, ακόμη και το αγριογούρουνο που είναι το πιο “μάγκικο” θήραμά μας, δεν έχει τραβήξει τόση γλαφυρότητα και ρομαντισμό όσο η μπεκάτσα.
Δείτε γύρω σας. Πίνακες, γλυπτά, βιβλία, σκίτσα, φωτογραφίες, εξώφυλλα, εσώφυλλα, μέχρι και μπρελόκ με φτερά μπεκάτσας έχουμε σήμερα, τα είδα στην έκθεση και δεν το πίστευα. Όσο για τα γραπτά, αυτά είναι που μερικές φορές αρχίζουν να απογειώνονται με εκφράσεις του είδους “η πρισκίπισσα του δάσους”, η “βασίλισσα του λόγγου” και άλλα τέτοια που κανένας δεν θα σκεφτόταν να τα πει για ένα θηλυκό αγριογούρουνο του οποίου το κοινό και επιστημονικό όνομα όνομα είναι “σκρόφα”. Ούτε και αυτή η αλέκτορις Γκρέκα, η Ελληνίς, δεν συγκεντρώνει τόσο ρομαντικό γράψιμο. Φαίνεται πως οι μπεκατσάδες, όταν αστοχούν με το τουφέκι, αναπληρώνουν το κενό με την πέννα και αντί για σκάγια της ρίχνουν μελάνι.
Άρα ο μπεκατσάς, πραγματικός και μη, και περισσότερο ο “μη”, έχει έτοιμη τη δόξα μόλις κατεβάσει μια μπεκάτσα. Αμέσως γίνεται μέλος μιας ομάδας με βεβαρυμένο παραδοσιακό παρελθόν. Πώς να μην καυχιέται λοιπόν ότι δεν είναι κυνηγός αλλά μπεκατσάς!
ΤΟ ΣΚΟΡ
Εδώ φτάνουμε στον πραγματικό λόγο που αυτό το άρθρο είναι κάπως εικονοκλαστικό σε ύφος.
Το σκορ.
Έχω δει πράματα και θάματα με τη μπεκάτσα και θα τα πω. Εχω δει κυνηγούς να κυνηγούν όλη μέρα και να να μην παίρνουν μια. Να πηγαίνουν μετά τα σκυλιά στο αυτοκίνητο και να επιστρέφουν για ένα απογευματινό καρτέρι και να κατεβάζουν μερικά πουλιά. Αυτό είναι παράνομο, το πρώτο αλλά όχι το χειρότερο πράγμα, διότι έχει και συνέχει η ιστορία. Την επόμενη οι ίδιοι αυτοί αυτοί τύποι εμφανίζονται κρατώντας τις καρτεράτες μπεκάτσες, πηγαίνουν στο κυνηγετικό τους στέκι και περιγράφουν τις φέρμες του σκύλου τους και τις απίθανα δύσκολες τουφεκιές που έκαναν, ενίοτε σηκώνοντας και το πόδι σε στυλ πόιντερ. Τέτοια δίψα για αναγνώριση τους διακατέχει, που φτάνουν σε σημείο να πιστεύουν ότι η αναγνώριση σε επίπεδο καφενείου (τώρα έγινε facebook) θα εξαλείψει την εσωτερική γνώση της κλεψιάς τους.
Ένα άλλο θλιβερό άτομο που γνώρισα είχε τις μπεκάτσες σε μια πλαστική σακούλα και τις περιέφερε από στέκι σε στέκι για να αποδείξει το αληθινό της ικανότητάς του. Σε μια μας συνάντηση αφαίρεσα τα ακρόφτερα από δύο πουλιά, τα ήθελα για έναν φίλο ζωγράφο που με παρακάλεσε να του βρω φτερά για λεπτοδουλειές. Την επόμενη χρονιά, το ίδιο άτομο περιέφερε πάλι μπεκάτσες. Όταν τις εξέτασα για να βγάλω τα ακρόφτερα διαπίστωσα ότι ήταν τα ίδια πουλιά με τα περσινά. Κατάλαβα ότι τις είχε στην κατάψυξη και τις έβγαζε για περιφορά κάθε Οκτώβριο. Αυτός τουλάχιστον ήτανς οικολόγος επιδειξίας, σκότωσε μια φορά και έκανε τη δουλειά του, ελπίζω να μην έκανε κανένα τραπέζι δεκαετίας και να δηλητηρίασε αθώους περαστικούς! Από τότε άρχισα να γίνομαι καχύποπτος για το θέμα της μπεκάτσας και του κυνηγιού της.
ΚΑΙ ΟΙ ΣΟΒΑΡΟΙ ΜΠΕΚΑΤΣΑΔΕΣ
Για να μην νομίσετε ότι περιφρονώ τη μπεκάτσα και τους κυνηγούς της, πρέπει να πω και για τους σοβαρούς μπεκατσάδες. Το πρώτο που τους διακρίνει είναι ένα ενδιαφέρον για το μέλλον του κυνηγίου της. Έχουν φροντίσει να μάθουν για την μπεκάτσα και ξέρουν ότι οι τσάντες που ακούμε σήμερα δεν θα συνεχίσουν για πάντα. Μερικοί φρόντισαν να γίνουν μέλη ενώσεων όπως είναι ο γαλλικός ή ο ιταλικός όμιλος μπεκατσάδων και έχουν μάθει πολλά για τη βιολογία και το πληθυσμό της μπεκάτσας, για το βιότοπό της και τις ανάγκες της σε διατροφή. Αυτοί ΞΕΡΟΥΝ πως να διακρίνουν ένα μπεκατσότοπο και πως να βάλουν τον σκύλο τους να δουλέψει και να αποδώσει.
Εχω βάλει και ένα άλλο κριτήριο που θα φανεί λίγο περίεργο. Όταν ακούσω για μπεκάτσα κοκκινιστή με μακαρόνια ξέρω ότι δεν έχω να κάνω με σοβαρό μπεκατσά. Όταν αυτό το εκλεκτότερο θήραμα το πνίγει, ή μάλλον αφήνει την πεθερά του να το πνίξει, σε μια κοινή σάλτσα κοκκινιστού τότε ο άνθρωπος δεν είναι μπεκατσάς. Λίγο απότομο αυτό αλλά το έχω επαληθεύσει ξανά και ξανά. Ο σωστός μπεκατσάς έχει φροντίσει να μάθει και να εκτιμήσει κάτι πολύ απλό για τη μπεκάτσα και ξέρει ότι ο κύριος λόγος που θεωρείται τόσο πολύτιμο σαν θήραμα είναι το εκλεκτό γεύμα που δίνει το κρέας της. Από εκεί ξεκινούν τα ρομαντικά.
Ο σοβαρός μπεκατσάς δεν είναι επιδειξίας και σκορόπληκτος. Ξέρω αρκετούς σοβαρούς μπεκατσάδες και κανένας τους δεν συζητά για το σκορ και τις αρετές του σκύλου του. Όλοι τους ενδιαφέρονται για το βάρος και τη φυσική κατάσταση των θηραμάτων και έχουν μάθει να κρίνουν τη συμπεριφορά του θηράματος στις συνθήκες που το κυνήγησαν. Δεν έχω δει ποτέ σοβαρό μπεκατσά να τριγυρνά τα καφενεία με τις μπεκάτσες του σε πλαστική τσάντα προς επίδειξη.
ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Πιστεύω ότι αν θέλουμε να διατηρήσουμε το κυνήγι της μπεκάτσας σε λογικά πλαίσια δύο πράγματα πρέπει να γίνουν.
Πρώτο, είναι να αποκτήσει το υπουργείο Γεωργίας τα μέσα ελέγχου και επιβολής των ποσοτικών ορίων. Το να μας λέει ότι τόσες μπεκάτσες ανά κυνηγό ανά ημέρα και μετά να αφήνει τους κωμικούς σκορόπληκτους να περιφέρονται στα καφενεία με αρμαθιές είναι απαράδεκτο.
Το δεύτερο, με την προϋποθέση ότι έχει εφαρμοστεί το πρώτο μέτρο, είναι να επιτραπεί το κυνήγι της μπεκάτσας στο καρτέρι με μειωμένο αριθμό πουλιών στη τσάντα. Αυτή η απαγόρευση που αναγράφεται σε κάθε ρυθμιστική “απαγορεύουμε το κυνήγι της μπεκάτσας στο καρτέρι πρωί και βράδυ” είναι αστεία. Δηλαδή, αν κάποιος τη κυνηγήσει όντας στάσιμος σε ένα καρτέρι το μεσημέρι αυτό επιτρέπεται; Το ξέρω, μη βιαστείτε να πείτε ότι η μπεκάτσα δεν μετακινείται το μεσημέρι, αλλά κάλλιστα μπορεί να έχει σηκωθεί από άλλους κυνηγούς και να περάσει από πάνω μου όταν είμαι σε καρτέρι για άλλο θήραμα.
Αν ανοίξει επίσημα το κυνήγι της, με ελεγχόμενη τσάντα πάντα, στο καρτέρι θα σβήσει αυτή η ανοησία με το σκορ. Κανένας δε θα πιστεύει κανέναν για τα νούμερα που λέει ότι έκανε αφού πάντα θα υπάρχει η υποψία ότι τα έκανε καρτεράτα (αλλά νόμιμα) και θα σταματήσουν τα καφενεία να γίνονται σημεία επίδειξης και χώροι καταξίωσης του κάθε κομπλεξικού.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΡΟΣ ΝΕΟΥΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΡΙΟΥΣ
Αντίθετα με την άποψη που δίνεται από τα άρθρα και τους θρύλους που επικρατούν για τη δυσκολία του κυνηγιού της μπεκάτσας, η πραγματικότητα, απογυμνωμένη από τα ρομαντικά στοιχεία, είναι διαφορετική.
Η μπεκάτσα είναι ένα αποδημητικό πουλί που περνά από την Ελλάδα σε κύματα και όταν σταθείτε τυχερός να βρεθείτε στο χώρο που κάθεται στο πέρασμα θα την συναντήσετε. Αν, δε, φροντίσετε να διαβάσετε λίγα πράγματα για τη βιολογία της και τις συνήθειές της θα μπορείτε να την εντοπίσετε πιο εύκολα από άλλα θηράμτα. Αυτό το περιοδικό έχει γράψει παλαιότερα λεπτομερέστερα άρθρα για αυτά τα θέματα. Εδώ θα αναφερθούν δύο βασικά στοιχεία – η μπεκάτσα είναι νυκτόβια και τρώει σκουλήκια μόνο και τίποτε άλλο. Από αυτά τα δύο στοιχεία βγαίνει ένα λογικό συμπέρασμα- την βρίσκουμε όταν η γη είναι μαλακή, δηλαδή δεν έχει παγετό, δίπλα σε σημεία που έχει σκουλήκια και στην εποχή που περνά από την Ελλάδα. Αν δείτε και τα χρώματα της σε μία φωτογραφία, δεν θέλει και πολύ φαντασία να καταλάβετε ότι βρίσκεται σε μέρη όπου το περιβάλλον την βοηθά να κρυφτεί- σημεία με φυλλοβόλα δέντρα και θάμνους.
Είναι δυνατό να την ψάξετε και χωρίς σκύλο, αν μάθετε που και πως κρύβεται. Ο σκύλος σίγουρα κάνει τα πράγματα πιο εύκολα διότι η μύτη του είναι πιο αποτελεσματική από τα ανθρώπινα μάτια στο να εντοπίζει το θήραμα. Ένα σκυλί που έχει μπει στο θέμα, έχει δηλαδή αποκτήσει την επιθυμία να τη βρίσκει, είναι αρκετό. Τα περί καθαραροαιμίας κ.λ.π. καλά είναι και αυτά αλλά δεν είναι το κύριο κριτήριο της επιτυχίας.
Η τουφεκιά στη μπεκάτσα είναι δύσκολη για δύο λόγους. Πρώτος είναι η μεγάλη συναισθηματική φόρτιση που έχει ο κυνηγός, κάτι που επαυξάνεται από το φτερούγισμά τηςόταν σηκωθεί, με αποτέλεσμα ο κυνηγός να ξεχνά ότι ξέρει και δεν ξέρει από επώμιση, σκόπευση κλπ. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η μπεκάτσα ξέρει να φυλάγεται και να βάζει κλαδιά, δέντρα και άλλα εμπόδια μεταξύ αυτής και του κυνηγού, πετώντας ακανόνιστα και στριφογυριστά.
Ολα αυτά συνηγορούν για ένα συνδυασμό όπλου και φυσιγγίου που θα δώσει όσο το δυνατό μεγαλύτερο άνοιγμα σκαγίων. Αυτά είναι τα περιβόητα μπεκατσοτούφεκα που ακούτε, όπλα ελαφριά και με ανοιχτά τσοκ και βέβαια χρειάζεται και ο κυνηγός να διατηρήσει την ψυχραιμία του και να επωμίσει αρμονικά και ομαλά. Η λεγόμενη “μπηχτή” τουφεκιά δεν υπάρχει, όπως όλα τα θηράματα η μπεκάτσα θέλει σκόπευση.
Πριν μερικά χρόνια, το “Κ+Σ” είχε ένα άρθρο με τίτλο Χαζοπούλια και Βελουδομάτες, το καλύτερο κατά τη γνώμη μου άρθρο που έχει γραφτεί για το κυνήγι της μπεκάτσας. Το άρθρο παρέθετε την ιστορία του κυνηγιού της μπεκάτσας πριν την εποχή του πυροβόλου όπλου, όταν η σύλληψη της μπεκάτσας ήταν μία τόσο εύκολη υπόθεση που έδωσε βάση για τον όρο “χαζοπούλι”. Η δυσκολία ανέκυψε με το πυροβόλο όπλο και τη δυσκολία της τουφεκιάς. Αυτό το αναφέρω για να δώσω στο νέο κυνηγό, νέο τουλάχιστον στην μπεκάτσα, να καταλάβει με τι έχει να κάνει.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Οπως είπα και πιο πάνω, το ύφος του γραπτού είναι εικονοκλασικό. Είναι γραμμένο για όσους βαρέθηκαν τη φοβερή αυτή ρομαντική φόρτιση που συχνά προβάλλεται από ανθρώπους που δεν είναι καθόλου ρομαντικοί στην πραγματικότητα. Οπως σε όλα τα πράγματα που αφορούν το κυνήγι, η απομυθοποίηση πιστεύω εν τέλει ωφελεί και εξυγιαίνει. Για το αν είμαι μπεκατσάς ή όχι θα σας απαντήσω απλά, παίρνω κάθε χρόνο πέντε-έξι μπεκάτσες σε άλλα κυνήγια, επειδή τυχαίνει να τις βρίσκω μπροστά μου, κάποτε διετέλεσα αποκλειστικά μπεκατσάς και έλεγα ότι κυνηγούσα μόνο μπεκάτσα και έπαιρνα άλλα θηράματα που τύχαινε να ξεπεταχτούν όταν κυνηγούσα μπεκάτσα. Τα νούμερα παραμένουν και σήμερα τα ίδια, απλά άλλαξε ο τίτλος.
Σημείωση: Ο Χ.Α., παλιός κυνηγός και “επώνυμος πολίτης”, ο ίδιος ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος σε αυτό το άρθρο για λόγους προσωπικούς, τους οποίους και σεβόμαστε.
Το άρθο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΚΥΝΗΓΙ & ΣΚΟΠΟΒΟΛΗ. Στο ihunt.gr αναδημοσιεύτηκε με την άδεια του του κ. Κυπρίδημου. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την άδεια του.
