Οι άνθρωποι νοσούν. Θα μου πείτε τι λέω τώρα; Όλοι το ξέρουμε, όλοι έχουμε αρρωστήσει. Οι άνθρωποι έχουν ένα ολόκληρο οπλοστάσιο και πάνω απ όλα γιατρούς για την αντιμετώπιση των ασθενειών. Σωστά! Το ερώτημα που ήθελα να σας βάλω είναι: Γνωρίζετε, ότι και τα ζώα νοσούν; Γνωρίζετε ότι και τα θηράματα που εμείς κυνηγούμε, νοσούν; Ναι θα μου πείτε. Ξέρετε ποιες ασθένειες τα προσβάλλουν; Εδώ βέβαια όλοι μας σηκώνουμε τα χέρια ψηλά.
Σήμερα, θα εξετάσουμε τα νοσήματα που επηρεάζουν τη ζωή ενός πολύτιμου, για εμάς τους κυνηγούς θηράματος, της πέρδικας.
Τα νοσήματα που απειλούν αυτό το πολύτιμο θήραμα, μπορούμε να τα χωρίσουμε σε παρασιτικά και σε μικροβιακά. Αυτές οι ασθένειες είναι σε θέση να αφανίσουν όλα τα κοπάδια σε μια περιοχή, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.
Σε αυτό το άρθρο θα μιλήσουμε για τα παρασιτικά.
ΙΣΤΟΜΟΝΑΔΩΣΗ
Θα τη βρούμε, ακόμη, να ονομάζεται και εντερο-ηπατίτιδα. Είναι παρασιτική ασθένεια, που κυρίως προσβάλλει πέρδικες των εκτροφείων (σε αιχμαλωσία, δηλαδή),και για τις οποίες αποτελεί μεγάλο κίνδυνο. Οφείλεται στο πρωτόγονο HISTOMONAS MELEAGRIDIS, το οποίο παρασιτεί και σε άλλα είδη πτηνών (γαλοπούλες, κότες, κ.ά.). Έχει αποδειχθεί ότι οι πέρδικες δείχνουν μεγάλη ευπάθεια στην αρρώστια αυτή που βασικά εμφανίζεται στους ζεστούς μήνες (Ιούνιο – Οκτώβριο) και μόνο σε κακές υγιεινές συνθήκες τους υπόλοιπους μήνες. Μπορούμε να πούμε ότι η ιστομονάδωση συνιστά το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ανάπτυξη εκτροφείων πέρδικας.
Στα άρρωστα πουλιά, το παράσιτο ζει και πολλαπλασιάζεται στο περιεχόμενο του τυφλού εντέρου. Έτσι, μία άρρωστη πέρδικα, μπορεί να μεταδίδει ιστομονάδες με τα κόπρανα συνεχώς, τόσο στην οξεία φάση όσο και στη χρόνια, και να μολύνει τις άλλες, όταν τρώει και πίνει μαζί τους. Σποραδικές εστίες της νόσου δημιουργούνται πολλές φορές με μόλυνση της πέρδικας από αυγά ενός σκουληκιού, που μεταφέρει ιστομονάδες επειδή παρασιτεί κι αυτό στο τυφλό έντερο των πουλιών.
Οι πέρδικες χάνουν την όρεξή τους, αδυνατίζουν (χάνουν βάρος ή δεν παίρνουν), παρουσιάζουν μειωμένη ενεργητικότητα (όλο θέλουν να κοιμούνται), και το φτέρωμά τους είναι ανασηκωμένο. Τα κόπρανα είναι διαρροϊκά και χαρακτηριστικού ανοιχτού γκρίζου χρώματος. Αν γίνει νεκροψία σε ψόφιες, εντύπωση κάνουν διογκωμένα και με σκληρό περιεχόμενο, ανοιχτού κίτρινου χρώματος, έντερα, καθώς και ειδικές νεκρώσεις – έλκη στο συκώτι.
ΚΟΚΚΙΔΙΑΣΗ
Και η παρασιτική αυτή ασθένεια προκαλεί εξ ίσου ψηλή θνησιμότητα στις πέρδικες. Οφείλεται στην παραμονή –πολλαπλασιασμό ενός πρωτόζωου (EIMERIA)στο έντερο. Κυρίως τα νεαρά πουλιά δείχνουν μεγάλη ευαισθησία με αποτέλεσμα μεγάλες απώλειες στα εκτροφεία. Όσες πέρδικες επιζήσουν, ανοσοποιούνται, δεν παύουν όμως να αποτελούν πηγή μολύνσεως για τα νεαρά άτομα (ηλικίας 8 – 10 εβδομάδων). Στα άρρωστα πουλιά, στην οξεία φάση, ο θάνατος επέρχεται περίπου σε μία εβδομάδα. Τα μεγαλύτερης ηλικίας, νοσούν επί μακρότερο χρόνο.
Τα συμπτώματα: Γρήγορη απίσχναση, αδιαφορία, υπνηλία, φτέρωμα ανασηκωμένο, διάρροια ανοικτοπράσινη, πολλές φορές με λίγο αίμα.
ΣΥΓΓΑΜΩΣΗ
Είναι παρασιτική αρρώστια της τραχείας της πέρδικας. Το παράσιτο SYNGAMUS TRACHEA (κόκκινο σκουλήκι) μεταδίδεται εύκολα. Τα παράσιτα υπάρχουν, εκτός από το έδαφος, και στα σκουλήκια της γης, στα διάφορα σαλιγκάρια, που φέρουν τις νύμφες του παρασίτου. Ετσι, μετάδοση στις υγιείς πέρδικες γίνεται απ’ ευθείας με κατάποση αυγών ή προνυμφών του παρασίτου, ή πιο συχνά όταν τρώγονται οι ενδιάμεσοι ξενιστές που αναφέρουμε. Τα παράσιτα εντοπίζονται στην τραχεία και προκαλούν τοπικό ερεθισμό και μηχανική απόφραξη του αυλού της, όταν είναι σε μεγάλο αριθμό, με αποτέλεσμα τη δυσκολία στην αναπνοή (αναπνέουν με ανοιχτό ράμφος, ανεβοκατεβάζοντας κεφάλι) και σπανιότερα την ασφυξία. Ανοίγοντας με προσοχή το αναπνευστικό σύστημα (με ψαλίδι την τραχεία), τα παράσιτα ανιχνεύονται εύκολα).
ΚΑΠΙΛΛΑΡΙΩΣΗ (Το σκουλήκι Καπιλλάρια)
Η ασθένεια αυτή της πέρδικας και άλλων ειδών πουλιών, οφείλεται σε πολλά είδη του παρασιτικού γένους CAPILLARIA. Συναντώνται στη γούσα (πρόλοβο) αλλά και στον οισοφάγο και τα έντερα. Τα ενήλικα παράσιτα γονιμοποιούνται, γεννούν αυγά που εξέρχονται με τα κόπρανα της πέρδικας και αυτά με τη σειρά τους μολύνουν άλλες.
Είναι σκουλήκια 2-6 εκατοστομ. Και προκαλούν τοπικώς ερεθισμό, όταν δε βρεθούν σε μεγάλο αριθμό, απομυζούν κυριολεκτικά την παρασιτούμενη πέρδικα, που αδυνατίζει, χάνει αίμα και στο τέλος ψοφά. Αν ανοίξουμε τον εντερικό της σωλήνα, εύκολα διαπιστούμε τα παράσιτα.
ΕΠΙΖΩΟΤΙΚΗ ΤΡΙΧΟΣΤΡΟΓΓΥΛΩΣΗ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΔΙΚΑΣ
Οφείλεται σε μικροσκοπικούς σκώληκες (TRICHOSTRONGYLUS TENUIS), οι οποίοι σταθερώς προσκολλημένοι με την κεφαλή τους στο βλεννογόνο του τυφλού εντέρου της πέρδικας, απομυζούν τα απαραίτητα για την ανάπτυξη τους θρεπτικά συστατικά. Αναπαράγονται με απειράριθμα αυγά, τα οποία εξέρχονται στο εξωτερικό περιβάλλον με τα κόπρανα των πτηνών, και από τα οποία προέρχεται ένα προνυμφικό σκουληκάκι, το οποίο είναι ικανό αργότερα να μολύνει άλλες πέρδικες που θα το καταπιούν. Οι τριχοστρόγγυλοι είναι δυνατό να παρασιτούν και άλλα πτηνά – θηράματα, όπως φασιανούς, φραγκόκοτες, χηνάρια κ.ά.
Η απίσχναση και η αναιμία είναι τα ουσιώδη συμπτώματα σε μαζικές μολύνσεις των περδίκων από τα σκουλήκια αυτά, τα οποία τελικά προκαλούν το θάνατο, λόγω τοξινώσεως. Υπήρξαν περιστατικά βαριάς παρασιτώσεως σε εκτροφεία, με αποτελέσματα καταστρεπτικά: να ψοφούν δηλαδή κάθε μέρα το 1/10 των τροφίμων. Η διάγνωση θα στηριχθεί σε μικροσκοπική εξέταση κοπράνων, στα οποία θα βρεθούν τα χαρακτηριστικά αυγά των παρασίτων και στη νεκροψία για αλλοιώσεις στα τυφλά έντερα.
ΑΣΚΑΡΙΔΙΑΣΗ
Είναι παρασιτοασθένεια, που οφείλεται σε πολλά είδη του γένους ASCARIDIA. Είναι μεγάλα στρογγυλά σκουλήκια (ασκαρίδες), 1-12 εκατοστομ. , που παρασιτούν στον εντερικό σωλήνα όλων των ειδών των πτηνών, και φυσικά και της πέρδικας. Τα αυγά τους βγαίνουν με τα κόπρανα έξω και μετά από μερικές εβδομάδες μολύνουν τα πουλιά. Φαίνεται ότι μετά την κατάποσή τους, τα νεαρά σκουλήκια, προτού να εγκατασταθούν στα έντερα, περνούν και σε άλλα όργανα μεγάλης κυκλοφορίας (συκώτι – πνεύμονας).
Τα πουλιά που έχουν ασκαρίδες είναι ανόρεχτα, αδυνατίζουν και έχουν διάρροια. Ο θάνατός τους επέρχεται λόγω της αναιμίας και της καχεξίας, μέσω των οποίων καταλήγουν. Πολλές φορές οφείλεται και σε εντερική απόφραξη (μεγάλη δέσμη σκουληκιών στον εντερικό αυλό).
ΤΑΙΝΙΑΣΗ
Μεταξύ των ταινιών που παρασιτούν τις πέρδικες, συχνότερα είναι τα γένη DAVAINEA και HYMENOLEPIS. Βρίσκονται στο λεπτό έντερο και μόνο όταν ο αριθμός τους γίνει μεγάλος προκαλούν αδυνάτισμα στα νεαρά πουλιά και αδυναμία στην πτήση. Η μόλυνσή τους γίνεται διαμέσου σαλιγκαριών που θα μολυνθούν από τα αυγά που περιέχονται στις προγλωττίδες, που αποτελούν ώριμα τμήματα των ταινιών, εξερχόμενα από τα έντερα των πτηνών με τα κόπρανα.
Βλέπετε, λοιπόν πόσους εχθρούς έχει αυτό, το πολύτιμο ενδημικό μας θήραμα; Γι αυτό φωνάζουμε συνεχώς: Προσέχουμε για να… Έχουμε!!!
Επιμέλεια κειμένου Κωνσταντίνος Μπακατσέλος
