Το «βιβλίο» των ιχνών

Περπατώντας την ημέρα σε κάποιο χωματόδρομο ή μονοπάτι της υπαίθρου, η ερημιά και η απουσία κάθε μορφής άγριας ζωής είναι πολλές φορές αποκαρδιωτική. Νομίζει κανείς ότι πέρα από μερικά πουλιά που πετάνε στους θάμνους, κανένα άλλο ζωντανό δεν υπάρχει στην περιοχή.

Το βράδυ το σκηνικό αλλάζει εντελώς και ο έρημος χωματόδρομος γίνεται μερικές φορές πέρασμα με τόση κίνηση άγριων ζώων, που χρειάζεται τροχονόμο. Ο χωματόδρομος είναι ένα ανοιχτό βιβλίο που κάθε μέρα τα άγρια ζώα γράφουν τη δική τους ιστορία. Αλλες φορές με τις μυρωδιές τους, για να τις ακολουθούν το πρωί τα κυνηγόσκυλα με πάθος, και άλλες φορές, μετά από βροχή ή χιόνι, αφήνουν την ξεκάθαρη υπογραφή τους στο βιβλίο των ιχνών.

Οποιος ξέρει να διαβάζει το βιβλίο αυτό μπορεί να αναπαραστήσει νοερά όλη τη νυχτερινή ζωή της φύσης. Τα άγρια ζώα έχουν συνήθως κάποιες μόνιμες διαδρομές που ακολουθούν το βράδυ, καθώς πηγαινοέρχονται από τα γιατάκια τους στις περιοχές τροφοληψίας.

Οι κυνηγοί που ξέρουν από ιχνηλασία γνωρίζουν το ίδιο καλά τις διαδρομές αυτές και εκεί θα σπεύσουν από την πρώτη ώρα για να ξεκαθαρίσουν την κατάσταση.

Μερικά σημεία είναι τόσο χαρακτηριστικά μονοπάτια αναγκαστικής διέλευσης, που σηματοδοτούν την παρουσία ή μη των άγριων ζώων στην ευρύτερη περιοχή με την εμφάνιση των ιχνών τους στις θέσεις αυτές.

Ενας χωματόδρομος σε μια ράχη με γενική κατεύθυνση Ανατολή – Δύση είναι μόνιμο μονοπάτι διέλευσης όλων των άγριων ζώων της περιοχής. Σε μια στροφή του δρόμου, η διάταξη μιας μεγάλης ρεματιάς στον Βορρά και η εγγύτητα των πρανών της νότιας πλαγιάς στον δρόμο, χωρίς να μεσολαβούν χωράφια, δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για ένα μοναδικό πέρασμα στην κατεύθυνση Βορράς – Νότος.

Ολα τα ζώα που θέλουν να αλλάξουν ρεματιά και κοιλάδα θα περάσουν από το σημείο αυτό.

Υστερα από μερικές βροχερές μέρες, στην πρώτη έξοδο για μανιτάρια, πέρασα από το σημείο αυτό για να διαβάσω την ενδιαφέρουσα σελίδα του βιβλίου.

Οι λάσπες είχαν στεγνώσει από τον αέρα, όμως σε μερικά σημεία που νεροκρατούσε υπήρχε ακόμη αρκετή υγρασία.

Μέσα στη μεγάλη ρεματιά είχα εντοπίσει φρέσκα ίχνη απο ένα αγριογούρουνο και μια πληθώρα παλιών και φρέσκων ιχνών αρκούδας, κάθε μεγέθους. Πλέον αποτελούν ρουτίνα τα ίχνη της αρκούδας με την πυκνότητα που εμφανίζονται.

Σε ένα τετραγωνικό μέτρο μιας μικρής λακκούβας που ακόμη είχε μαλακιά λάσπη, είχε καταγραφεί ένα κομμάτι της ιστορίας των δύο προηγούμενων βραδιών. Τα ίχνη ήταν τόσο πολλά και από τόσα διαφορετικά ζώα, που μου κίνησαν την περιέργεια να επιμείνω περισσότερο από ό,τι συνήθως.

Υπήρχαν παλιά ίχνη από αγριογούρουνο, αρκούδα και ζαρκάδι που κινήθηκαν την προχθεσινή βραδιά. Η αρκούδα (Α) δεν άφησε τις χαρακτηριστικές νυχιές της. Προσπάθησε να αποφύγει τη λακκούβα και γλίστρησε πατώντας στην άκρη του νερού.

Λίγο πιο κάτω πέρασε στο χορτάρι και άφησε τις λάσπες να δείχνουν την πορεία της. Μια μικρή χελωνίτσα εμφανίστηκε στο μονοπάτι ης αρκούδας, δίπλα στα κομμάτια λάσπης που σκόρπισε η τεράστια αρκούδα στο

διάβα της.

Το αγριογούρουνο (Γ) πέρασε προσεκτικά το σημείο αυτό χωρίς να αφήσει έντονα αποτυπώματα, όπως έγινε πέντε μέτρα πιο πίσω στο σημείο που βγήκε από τη ρεματιά και αιφνιδιάστηκε καθώς βούλιαξε στον λασπόδρομο.

Το ζαρκαδάκι (Ζ) κινήθηκε λοξά στην κατεύθυνση Ανατολή – Δύση, πολλές ώρες ύστερα από την αρκούδα και το αγριογούρουνο, πολύ πιθανόν να ήταν της χθεσινής βραδιάς. Φρόντισε να αποφύγει τη λακκούβα με το νερό με ένα σάλτο, αφήνοντας βαθιές νυχιές στο σημείο του άλματος.

Η προσγείωση έγινε σε σκληρό έδαφος πάνω στα χορτάρια και άλλαξε πορεία προς τη νότια πλαγιά χαμηλότερα.

Αν και την ημέρα κινήθηκαν αυτοκίνητα στον δρόμο και σκέπασαν πολλές σελίδες των ιχνών, η λακκούβα ήταν ανέγγιχτη από ροδιές και το επόμενο βράδυ έγινε κοσμοσυρροή από… αλεπούδες.

Αν μέσα σε ένα τετραγωνικό μέτρο που καλύπτει λιγότερο από το ένα τρίτο του πλάτους του δρόμου άφησαν την υπογραφή τους τόσες αλεπούδες, μπορούμε να φανταστούμε τι έγινε όλη τη νύχτα.

Πέντε διαφορετικά ίχνη αλεπούδων, (α1 μέχρι α5) προς όλες τις κατευθύνσεις με πιο φρέσκο ίχνος, αργά το πρωί, το α3.

Το ίδιο φρέσκο πρωινό ίχνος και από έναν Σκύλο (Σ) που πέρασε με φόρα μέσα από τη λάσπη. Πολύ πιθανόν να καταδίωκε την αλεπού (α3) μια και έχουν την ίδια κατεύθυνση, τα ίχνη έγιναν την ίδια περίπου ώρα και το πάτημα είναι βαρύ, που σημαίνει τρέξιμο.

Ενας Σκαντζόχοιρος (Σ), που δοκίμασε να περάσει προς το ξημέρωμα ή να ψάξει για σκουλήκια, βούλιαξε στη λάσπη και τρόμαξε να βγεί στο χορτάρι, αφήνοντας ίχνη λάσπης πάνω στο σκληρό χώμα και στα χόρτα.

Ενας Ασβός (Β) βγήκε από τη ρεματιά και πέρασε τη λακκούβα με τις λάσπες χωρίς όμως να πατήσει μέσα, με προσεκτικά βήματα όπως συνήθως. Από τα πιο πονηρά και προσεκτικά ζώα της φύσης. Πήρε το πατημένο μονοπάτι της αρκούδας για τη νότια πλαγιά και συνέχισε μακριά μέχρι το δάσος.Τα μικροπούλια άφησαν τα μικρά τους πατουσάκια καθώς όλη την προηγούμενη μέρα γυρόφερναν τη λακκούβα πίνοντας νερό και ψάχνοντας για ζωύφια.

Ενας ολόκληρος αθέατος κόσμος άφησε τα ίχνη του, και ποιος ξέρει πόσα ζώα ακόμη πέρασαν προσεκτικά χωρίς να δηλώσουν την παρουσία τους.

Ιχνη από λαγό δεν εντόπισα στο σημείο αυτό. Ηταν απίθανο όμως ο πονηρός λαγός να έπεφτε μέσα στη λάσπη. Οταν πέρασε το σημείο αυτό, το έκανε από σημεία του δρόμου που είχε στεγνώσει.

Υστερα απο δύο μέρες που ξαναπέρασα, η σελίδα είχε γεμίσει με «μουντζούρες». Οι αλεπούδες διέλυσαν όλη τη μαγεία του μαγικού νυχτερινού κόσμου των άγριων ζώων που είχε καταγραφεί σε ένα τετραγωνικό μέτρο λάσπης και γέμισαν το βιβλίο των ιχνών με την δική τους μονότονη παρουσία.

Το χώμα στέγνωσε και εγκλώβισε, μέχρι την επόμενη βροχή, τα πέρα δώθε των αλεπούδων που είναι το πολυπληθέστερο ζώο της περιοχής. Τώρα δεν υπάρχει ανοιχτό βιβλίο για τους ιχνηλάτες.

Οι αρκούδες συνεχίζουν να κινούνται, τα ζαρκάδια διασχίζουν τον δρόμο, ο ασβός ακολουθεί τη συνηθισμένη του πορεία, όμως το βιβλίο των ιχνών έκλεισε. Σε άλλο σημεία θα πρέπει να ψάξεις αν θέλεις να βρεις φρέσκα ίχνη. Στην επόμενη βροχή όμως θα ανοίξουν πάλι οι σελίδες του για να καταγράψουν τη μυστική, αθέατη νυχτερινή ζωή της άγριας φύσης.

Θωμάς Μπατσέλας

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Θωμάς Μπατσέλας