Τα πρωτα καλοκαιρινα μανιταρια

Με τις πρώτες ζέστες, τα βουνά της Δυτικής Μακεδονίας γεμίζουν από τους «κυνηγούς» των μανιταριών. Και όταν αναφερόμαστε σε μανιτάρια στην περιοχή αυτή μιλάμε για τα «βασιλικά» και «καλογράκια» όπως τα ξέρουν οι κάτοικοί της.

 

Ο Ιούνιος είναι ο κυρίαρχος μήνας των καλοκαιρινών μανιταριών. Τα τελευταία χρόνια, μετά και την επιτυχημένη πορεία και δράση των «Μανιταρόφιλων Δυτικής Μακεδονίας», όλο και περισσότεροι ασχολούνται με τη συλλογή των μανιταριών και κατακλύζουν τα δάση της περιοχής. Ιδίως το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος γίνεται πραγματικό πανηγύρι και δεν μένει καμιά γωνιά του δάσους απάτητη.

 

 

Πριν από την κύρια έξαρση της καρποφορίας όμως, όταν πραγματικά γεμίζουν τα βουνά σχεδόν σε μια νύχτα μανιτάρια, θα ξεπεταχτούν μερικά μεμονωμένα, συνήθως ένα-δύο σε κάθε πλαγιά. Το μικροκλίμα της περιοχής θα τα «σπρώξει» κυριολεκτικά να εμφανιστούν ακόμη και από το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου, αν τα βοηθήσει ο αέρας και ο ήλιος που θα επικρατεί. Μετά τις 20 Μαΐου αυξάνονται κατά πολύ οι πιθανότητες να εμφανιστούν οι «βιαστικοί» αυτοί βωλίτες.

 

Οι έμπειροι μανιταροσυλλέκτες, ιδίως όσοι κατοικούν στα ορεινά χωριά και έχουν τη δυνατότητα να επισκέπτονται τακτικά και συστηματικά τα δάση, γνωρίζουν καλά τα κατατόπια και δεν χάνουν χρόνο με άσκοπη περιπλάνηση. Αν δεν ξέρεις πού να τα αναζητήσεις, κοντά σε μια χαρακτηριστική πέτρα, δίπλα σε κάποια βελανιδιά ή οξιά, σε ένα μικρό νεροφάγωμα, στη γωνία μιας αναβαθμίδας παλιού χωραφιού κ.λ.π. όπου κάθε χρόνο εμφανίζονται τα πρώτα μανιτάρια, θα περιπλανηθείς για ώρες στο βουνό χωρίς αποτέλεσμα. Μόνο από τύχη μπορεί να πέσεις πάνω σε κάποιον από τους πρώιμους βωλίτες που συνήθως περιμένουν τους τακτικούς «πελάτες» τους για να τους μαζέψουν.

 

Πρώτη εξόρμηση

 

Το Σαββατοκύριακο των εκλογών ήταν καλή περίπτωση και ευκαιρία για την πρώτη αναγνωριστική εξόρμηση ψηλά στα δάση της οξιάς και την εξερεύνηση της ζώνης κάτω από τα 1.000 μέτρα, εκεί όπου η βελανιδιά αρχίζει να κυριαρχεί. Αν και στο κυνήγι της μπεκάτσας δεν βγαίνουμε από τα άγρια χαράματα, δεν υπάρχει κιόλας λόγος γι’ αυτό, για τα μανιτάρια της περιόδου αυτής πρέπει να βγεις πολύ πρωί στο βουνό. Μπορεί να μην έχουν φτερά για να πετάξουν και να σε περιμένουν υπομονετικά δεμένα στις ρίζες των χόρτων, όμως μόνο οι πρωινοί τύποι έχουν ελπίδες να τα ανακαλύψουν. Αρκεί να προλάβουν να βρεθούν έγκαιρα στο ραντεβού αυτό, γιατί μόνο ο πρώτος θα γευτεί τη χαρά της ανακάλυψης. Οι υπόλοιποι θα αγωνιούν μάταια και θα μείνουν με την απορία. Δεν βγήκαν μανιτάρια ή τα μάζεψε κάποιος πριν από μένα;

 

 

Πριν ξημερώσει καλά-καλά τακτοποιούσα το καλάθι και όλο τον εξοπλισμό στο αυτοκίνητο. Σε μισή ώρα έφτασα στα 1.200 μέτρα υψόμετρο, σε έναν χωματόδρομο κάτω από τις οξιές, ενώ ο ήλιος είχε αρχίσει να φωτίζει τις απέναντι κορυφογραμμές. Χαμηλότερα στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που οδηγούσε στο Βίτσι, ήδη υπήρχαν τρία τέσσερα αυτοκίνητα από μανιταροσυλλέκτες που είχαν την ίδια με μένα έμπνευση. Αυτοί δοκίμασαν την έρευνα από τα χαμηλά προς τα ψηλότερα.

 

Ξεκίνησα την κάθοδο σε μια απότομη πλαγιά, περνώντας από όλα τα ύποπτα σημεία. Για κάποιον που θα περπατήσει πρώτη φορά του φαίνονται όλα ίδια, όμως στο δάσος ένας ξερός κορμός, μια στραβή οξιά, ένα κλαδί που «κόβει» το μονοπάτι είναι σταθερά και ευκολογνώριστα σημάδια όπου σε καθοδηγούν καλύτερα και από GPS.

 

Για μια ώρα δεν υπήρχε κανένα σημάδι βωλιτών στα ψηλότερα σημεία και κατέβηκα χαμηλότερα στην καθαυτό ζώνη της βελανιδιάς που έφτανε μέχρι τα λιβάδια. Ενα άλογο από το διπλανό χωριό που ήταν δεμένο κοντά στη βρύση με κοίταξε με περιέργεια. Το αφεντικό του φαινόταν στα ριζά της πλαγιάς να περπατάς στο όριο του δάσους αντί να γυρίζει στο χωριό. Μηδαμινές ελπίδες θα υπήρχαν να βρει κανείς μανιτάρια ακολουθώντας έναν κάτοικο της περιοχής που ξέρει κάθε ύποπτη γωνιά, έτσι στράφηκα σε μια προσήλια πλαγιά με βελανιδιές, όπου πολλές φορές δοκιμάζουμε την τύχη μας, με επιτυχία, στις πρώιμες μπεκάτσες του Οκτωβρίου.

 

 

Στο σημείο εναλλαγής της βλάστησης, όπου συνυπάρχουν οξιές και βελανιδιές, δίπλα σε μια χαρακτηριστική πέτρα ενός ξέφωτου κάθε χρόνο ανακαλύπτω τα πρώτα μανιτάρια. Εκεί είχα εναποθέσει τις ελπίδες μου και δεν διαψεύστηκα. Ακόμη μια χρονιά οι πρώιμοι βωλίτες ήταν πιστοί στο ραντεβού τους. Δύο από αυτούς είχαν πάρει θέση δίπλα στην πέτρα, με τον ένα να είναι παλιότερος και «ταλαιπωρημένος» από τον αέρα και τον ήλιο των προηγούμενων ημερών, διαμορφώνοντας ένα παρδαλό και βαθιά ρυτιδωμένο καπέλο.

 

Πρώτος μεζές

 

Τα πρώτα μανιτάρια της χρονιάς ήταν γεγονός. Οσο και αν προσπάθησα στη συνέχεια δεν μπόρεσα να ανακαλύψω περισσότερα, όμως οι δύο αυτοί βωλίτες ήταν αρκετοί για τον πρώτο μεζέ της φετινής περιόδου. Την ώρα που κάποιοι έτρεχαν στο κυνήγι της ψήφου στις «κατοικημένες» περιοχές, επάνω στα βουνά μερικοί τυχεροί «κυνηγούσαν» τα πρώτα μανιτάρια χωρίς κανείς τους να είναι βέβαιος για το αποτέλεσμα. Τουλάχιστον σήμερα όμως, είχα δύο σίγουρα μανιτάρια στο καλάθι μου και δεν κατέβαινα «άδειος» από το βουνό. Οι βωλίτες μου δεν με πρόδωσαν όπως συνήθως οι ψηφοφόροι τους εύπιστους υποψήφιους.

 

Στο σπίτι με περίμεναν με ανυπομονησία αφού ήδη είχαν ενημερωθεί τηλεφωνικά για το αποτέλεσμα. Η πρώτη έξοδος της χρονιάς για μανιτάρια στο Βίτσι είναι σημαντική και σημαδιακή. Οχι για την ποσότητα , δεν υπάρχουν πολλά αυτή την εποχή, αλλά για να επιβεβαιωθεί το καθιερωμένο και σταθερό ραντεβού μας, με τους πρώιμους βωλίτες του Μαΐου.

 

Τα «βασιλικά» και «καλογεράκια» είναι από τα νοστιμότερα και αρωματικά μανιτάρια και μαγειρεύονται με πολλούς τρόπους, ψητά, τηγανητά, σε σούπες κ.λ.π., αρκεί να τα ανακαλύψεις.

 

Κόπηκαν σε στρογγυλές λεπτές ροδέλες τα ποδαράκια τους και σε μικρές φέτες τα καπέλα. Αλευρώθηκαν με λίγο αλεύρι που είχε ήδη το απαραίτητο αλάτι και πιπέρι και μπήκαν κατευθείαν στο τηγάνι. Η μυρωδιά των μανιταριών πλημμύρισε τη γειτονιά και έστειλε το μήνυμα ότι «βγήκαν» τα πρώτα μανιτάρια. Αργά το βράδυ θα «έβγαινε» και το μήνυμα της κάλπης.

 

Ενα χρυσοκόκκινο πιάτο με τους πρώτους βωλίτες της χρονιάς καταναλώθηκε με τη συνοδεία του τελευταίου κόκκινου κρασιού από το βαρέλι. Δεν είναι τυχαίο ότι τα μανιτάρια αυτά τα ονόμασε η λαϊκή παράδοση «βασιλικά».

 

ΤΟ ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ;

 

Αν και υπάρχουν εκατοντάδες είδη μανιταριών και εδώδιμα δεκάδες από αυτά, η νοστιμιά, το μεγάλο εύρος χρονικά, τοπικά και ποσοτικά της καρποφορίας τους αλλά και τα ασφαλή σημάδια αναγνώρισης των εδώδιμων βωλιτών boletus aerus και boletus edulis από τα δηλητηριώδη «σινιάκια», τους έχουν αναγάγει σε κατ’ εξοχήν είδος που μαζεύουν και καταναλώνουν εδώ και αιώνες οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών.

 

Θωμάς Μπατσέλας

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Θωμάς Μπατσέλας

 

Πηγή : ΕΘΝΟΣ-ΚΥΝΗΓΙ