“Αυτό το όπλο μου ταιριάζει”. “Το όπλο εκείνο δεν μου έρχεται καλά”. Φράσεις που κάθε κυνηγός, όσο νέος και αν είναι, θα έχει ακούσει να λέγονται, αν δεν τις χρησιμοποίησε και ο ίδιος. Το θέμα – που αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα που αντιμετωπίζει ο κυνηγός- αξίζει να το θίξουμε, με την ελπίδα ότι θα βοηθήσουμε κάπως στην καλύτερη κατανόηση των προβλημάτων που δημιουργεί η ακαταλληλότητα ενός κυνηγετικού όπλου και στην εξεύρεση, ενδεχομένως, πιθανών λύσεων. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να βοηθήσει κυρίως τους νέους κυνηγούς, αφενός να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους αφετέρου να μην αποκτήσουν κακές συνήθειες που δύσκολα αποβάλλονται αργότερα.
Η βολή με κυνηγετικό όπλο
Η βολή με το κυνηγετικό όπλο διαφέρει κατά πολύ με τη βολή που ρίχνει ένας σκοπευτής με ένα πυροβόλο όπλο. Ο σκοπευτής με το πυροβόλο όπλο συνήθως σκοπεύει σταθερό στόχο. Στηρίζει τον εαυτό του, βρίσκει την σκοπευτική του γραμμή, βαστάει την αναπνοή του, πιέζει σιγά την σκανδάλη, μέχρι να φύγει η τουφεκιά.
Από την άλλη μεριά, ο κυνηγός βλέπει ξαφνικά να του εμφανίζεται το θήραμα. Εάν είναι σε καρτέρι, πρέπει να μείνει ακίνητος μέχρι το θήραμα να φτάσει σε απόσταση βολής. Τότε θα πρέπει να επωμίσει και να τουφεκίσει. Εάν κάνει περπατητό κυνήγι, πρέπει να επωμίσει και να τουφεκίσει πάρα πολύ γρήγορα, πριν το θήραμα βγει από το βεληνεκές του όπλου. Και στις δύο περιπτώσεις εάν αστοχήσει πρέπει να διορθώσει και να ξανατουφεκίσει.
Αλλά τι σημαίνει επώμιση; Με το κυνηγετικό όπλο, επώμιση σημαίνει ότι αυτόματα το δεξί μάτι (ή το αριστερό) πήρε τη σκοπευτική γραμμή. Γιατί στο κυνήγι, εάν, αφού επωμίσουμε αρχίσουμε να ψάχνουμε τη σκοπευτική γραμμή, ο στόχος μας θα έχει “μεταναστεύσει” οριστικά.
Βασικός παράγοντας επιτυχίας
Σωστή και γρήγορη επώμιση λοιπόν είναι ο βασικότατος παράγοντας επιτυχίας σε μια κυνηγετική βολή. Για να επιτευχθεί όμως μια τέτοια επώμιση πρέπει οι διαστάσεις του όπλου να προσαρμόζονται στη σωματική διάπλαση του κυνηγού.
Μόνο τότε, το τουφέκι θα πηγαίνει στο ίδιο σημείο του ώμου, ενώ το μάγουλο θα εφάπτεται πάντα στο ίδιο σημείο του κοντακιού και το μάτι θα βρίσκεται πάντα στο ίδιο ύψος από το “χτένι” του κοντακιού και θα βλέπει κατά μήκος της ρίγας και λίγο πιο ψηλά από αυτή, στην προέκτασή της δε να βλέπει τον στόχο.
- Για να επιτευχθούν όλα αυτά, είναι ανάγκη το όπλο να έχει τέτοιες διαστάσεις ώστε στη διάρκεια της προσπάθειας για επώμιση, όσο και κατά την επώμιση, το σώμα του κυνηγού να βρίσκεται σε στάση όσο το δυνατόν φυσιολογικότερη. Αλλά ας δούμε μερικά παραδείγματα.
- Ένας κυνηγός, για να βρει τη σκοπευτική γραμμή στο όπλο του, πρέπει να σηκώσει το κεφάλι του από το κοντάκι. Αποτέλεσμα είναι ότι στη γρήγορη τουφεκιά, άλλες φορές θα σηκώσει το τουφέκι περισσότερο, άλλες φορές λιγότερο ή ίσως και καθόλου, είναι η αστοχία.
- Άλλος κυνηγός χρειάζεται να δώσει μια μεγάλη κλίση στο κεφάλι του ή και να σφίξει το χτένι. Τα ίδια με τον προηγούμενο κυνηγό και ίσως αισθανθεί την κλωτσιά στο μάγουλο.
- Άλλος κυνηγός έχει σωματότυπο με φαρδιές πλάτες και κυνηγάει με όπλο χωρίς καθόλου αποκλίσεις. Επωμιζόμενο το όπλο του, βρίσκεται τόσο μακριά από το κεφάλι του και το μάτι του, όταν αυτά είναι στη φυσιολογική τους θέση, ώστε χρειάζεται να στρίψει πολύ το κεφάλι του προς το κοντάκι, για να φθάσει το μάτι στη σκοπευτική γραμμή. Όσο, όμως και εάν έχει συνηθίσει να παίρνει τη στάση αυτή, που είναι αντίθετη προς τη φυσιολογική στάση του σώματός του, σε γρήγορες τουφεκιές αλλού θέλει και αλλού θα πηγαίνουν τα σκάγια.
Μήκος Κοντακιού
Κάνουμε αναφορά για τις διαστάσεις του όπλου, αλλά αλήθεια πόσοι ξέρουμε τι εννοούμε με τον όρο αυτόν; Οι διαστάσεις του όπλου λοιπόν είναι το μήκος του κοντακιού, η απόκλιση, η απόσταση μεταξύ σκοπευτικής γραμμής αφενός και “χτενιού” και πέλματος αφετέρου.
Το μήκος του κοντακιού είναι απόσταση από τη το μέσο της σκανδάλης (πρώτης σκανδάλης σε δισκάνδαλα δίκανα) μέχρι το μέσον του πέλματος του κοντακιού. Διάσταση βασική που εάν δεν είναι κατάλληλη θα μας προκαλεί ενόχληση σε κάθε επώμιση. Γενικά ισχύει ότι όσο ψηλότερος ο κυνηγός τόσο μακρύτερο κοντάκι χρειάζεται. Το βαρύτερο όπλο χρειάζεται πιο κοντό κοντάκι.
Πολλές φορές έχω δει κυνηγούς να μετράνε το μήκος κοντακιού βάζοντας τον δείκτη του χεριού καλά τοποθετημένο στην σκανδάλη, όταν στηρίξουν το πέλμα του κοντακιού στο εσωτερικό του σε ορθή γωνία εσωτερικά του αγκώνα. Δεν είναι όμως να βασίζεται κανείς μόνο σε αυτή τη μέθοδο, γιατί μεσολαβούν και άλλοι παράγοντες. Ο καλύτερος τρόπος είναι να επωμίσει κανείς αρκετές φορές, για να αντιληφθεί μήπως, καθώς ανεβαίνει το τουφέκι προς τον ώμο, σκαλώνει στα ρούχα ή τρίβεται πιο πολύ από ότι πρέπει στο στήθος και δυσκολεύεται η κίνηση. Τότε το κοντάκι είναι μακρύ. Πρέπει όμως οι επωμίσεις να γίνουν με τα ρούχα που φοράμε συνήθως στο κυνήγι.
Όταν πάλι η επώμιση γίνεται εύκολα, αλλά τα χέρια βρίσκονται πολύ μαζεμένα ή τα δάχτυλα του χεριού που τραβάει το κοντάκι πλησιάζουν υπερβολικά στη μύτη έχουμε ενδείξεις ότι κοντάκι είναι μάλλον κοντό. Με κοντό κοντάκι δεν νοιώθουμε το “χτύπημα” στον ώμο.
Σκοπευτική γραμμή και “χτένι”
Δένουμε ένα σπάγκο από την ακίδα που έχουμε για σκόπευτρο στο τουφέκι μας και τον τεντώνουμε τραβώντας τον – με το χέρι σε μια θέση πάνω από το κοντάκι- με τρόπο ώστε να περνά αυτός κατά μήκος της ρίγας και στο μέσον της, χωρίς όμως να αγγίζει πουθενά και να χάνει την ευθεία του. Ο σπάγκος μας δίνει τη σκοπευτική γραμμή του όπλου.
Κοιτάζοντας το τουφέκι από τα πλάγια, βλέπουμε ότι μεταξύ σπάγκου -της σκοπευτικής γραμμής- και του “χτενιού”, του πάνω μέρος δηλαδή του κοντακιού, εκεί περίπου που ακουμπάει το πρόσωπο, υπάρχει μια απόσταση η οποία μεγαλώνει όσο πάει προς το πάνω μέρος του πέλματος.
Οι ξένοι οπλουργοί έχουν ειδική ονοματολογία για αυτές τις αποστάσεις. Δεν γνωρίζω εάν υπάρχουν ειδικές ορολογίες στα ελληνικά (το άρθρο αυτό στηρίζεται σε αγγλική βιβλιογραφία). Έτσι λοιπόν, η απόσταση μεταξύ σκοπευτικής γραμμής και “χτενιού” θα την ονομάσουμε “κατέβασμα στο χτένι” και την απόσταση μεταξύ σκοπευτικής γραμμής και πέλματος θα την ονομάσουμε “κατέβασμα στο πέλμα”. Με τον όρο κατέβασμα εννοούμε το χαμήλωμα που κάνει το κοντάκι στα σημεία αυτά από την σκοπευτική γραμμή.
Γενικά ισχύει ότι όσο μεγαλύτερο είναι το “κατέβασμα στο χτένι” και το “κατέβασμα στο πέλμα”, τόσο το τουφέκι έχει την τάση να ρίχνει την τουφεκιά χαμηλότερα στο στόχο.
Το πράγμα γίνεται ευνόητο, εάν αναλογισθεί κανείς ότι ο κυνηγός όταν ρίχνει την βιαστική τουφεκιά του, δεν ψάχνει να βρει σκοπευτική γραμμή. Επωμίζει, και μόλις αισθανθεί ή νομίζει ότι αισθάνθηκε πως το τουφέκι του είναι στη θέση του και το μάγουλό του ακουμπά ελαφρά το χτένι, ρίχνει την τουφεκιά του. Τα μάτια του είναι κολλημένα πάντα στο στόχο, η άκρη δε της κάννης φαίνεται του φαίνεται σαν μια ξεθωριασμένη σκιά. Όσο περισσότερο χαμηλώνει το κεφάλι τόσο προβάλλεται περισσότερο το πίσω μέρος της κάννης.
Ιδεατά είναι όταν ο κυνηγός επωμίζει και δεν του χρειάζεται παρά ελαφρότατη κλίση για να συναντήσει το μάγουλο το χτένι του κοντακιού. Στη θέση αυτή πρέπει το μάτι να βλέπει τη ρίγα από λίγο ψηλότερα και στην προέκτασή της το στόχο.
Το τουφέκι πρέπει να έχει την τάση να χτυπά κάπως ψηλά, ώστε να μην αναγκάζεται ο κυνηγός να σκεπάζει κατά κανόνα τον στόχο του. Αυτό θα επιτευχθεί με το κατάλληλο “κατέβασμα στο χτένι” και στο πέλμα.
Απόκλιση
Ας βάλουμε πάλι το σπάγκο όπως πριν, αλλά αυτή τη φορά ας κοιτάξουμε το τουφέκι από πάνω. Θα διαπιστώσουμε ότι το τουφέκι είναι “στραβό”. Δεν ακολουθεί την ευθεία της σκοπευτικής γραμμής, αλλά έχει μια απόκλιση προς τα δεξιά, όπως κοιτάμε από το κοντάκι προς την κάννη.
Σκόπιμα έχει γίνει αυτό από τον κατασκευαστή του όπλου και είναι ένας παράγοντας πολύ βασικός για τις κυνηγετικές μας επιτυχίες.
Προσπαθήστε να γυρίσετε το κεφάλι σας προς τα δεξιά, μέχρι να φτάσει το δεξί σας μάτι – που είναι το κυρίαρχο μάτι- να είναι πάνω ακριβώς από τη θέση του ώμου που ακουμπά το πέλμα. Σε αυτήν τη θέση θα διαπιστώσετε ότι το κεφάλι σας έχει πάρει μια τόσο μεγάλη κλίση, που εάν κάποιος σας παρατηρεί θα “πεθάνει” στα γέλια.
Και τίθεται η ερώτηση : Πώς είναι δυνατόν να επωμίσουμε και να πάρουμε σκοπευτική γραμμή, σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα, όσο επιτρέπει μια γρήγορη τουφεκιά, όταν χρειάζεται μια τόσο αφύσικη στάση;
Το “στράβωμα” θα λύσει το πρόβλημα. Οι κατασκευαστές για να μην στραβολαιμιάζουμε εμείς, στραβώνουν αυτοί το κοντάκι. Και κάνουν το πέλμα του κοντακιού να καταλήγει σε ένα σημείο δεξιότερα της σκοπευτικής γραμμής, με τρόπο ώστε να εξουδετερώνουν την απόσταση μεταξύ ώμου και του ματιού μας. Αποτέλεσμα, η κλίση του κεφαλιού για να βρούμε την σκοπευτική γραμμή να είναι ασήμαντη.
Πολλές φορές βέβαια πολλοί είναι εκείνοι που καλύπτουν το μειονέκτημα του όπλου τους, στρέφοντας το σώμα τους κατά την επώμιση, δώστε το στήθος να βρίσκεται κάπως πλάγια και προς τα δεξιά, σε σχέση με τον στόχο. Αυτή είναι λανθασμένη στάση και οδηγεί στην αστοχία. Η σωστή στάση είναι, ο κυνηγός να έχει το σώμα του στραμμένο προς τον στόχο, κάθετο το στήθος προς την σκοπευτική γραμμή, με το όπλο επωμισμένο να στρέφεται προς την κατεύθυνση που θα φύγει η τουφεκιά.
Τώρα είμαστε σε θέση να μπορούμε να διαπιστώσουμε σε τι μπορούν να οφείλονται πιθανές συστηματικές αστοχίες μας. Ας δούμε λοιπόν εάν μας έρχεται το όπλο μας έχοντας υπόψιν μας όλα τα παραπάνω.
Τι κάνουμε εάν δεν μας έρχεται; Η καλύτερη λύση είναι να επισκεφτούμε έναν οπλουργό, ο οποίος και θα μπορέσει να φέρει το όπλο στα μέτρα μας.
Σε επόμενο άρθρο θα σας εξηγήσουμε τι θα κάνει οπλουργός για να φέρει το όπλο στα μέτρα σας.
